Η ομάδα της πόλης, όπως είναι γνωστό δεν είναι μόνο ένα ποδοσφαιρικό φαινόμενο που περιορίζεται στο αθλητικό πλαίσιο των δραστηριοτήτων της αλλά εκτείνεται ως σοβαρό κοινωνικό και οικονομικό μέγεθος για την πόλη.
Ως εκ τούτου το ενδιαφέρον ξεφεύγει από τα όρια της αθλητικής δημοσιογραφίας – αν υπήρχε τέτοια – και γίνεται αντικείμενο του πολιτικού ρεπορτάζ. Και επειδή οι στιγμές είναι κρίσιμες για την ομάδα, αντίθετα με όσα ακούγονται τώρα είναι η κατάλληλη ώρα να γίνουμε δυσάρεστοι και να ακουστούν όσα εδώ και χρόνια αποφεύγουν όλοι να πουν. Όλα όσα γνωρίζει ο κόσμος αλλά δεν έχουν γίνει ποτέ αντικείμενο της δημοσιότητας. Όλα όσα οι φίλαθλοι θα ήθελαν να πουν αλλά δεν βρήκαν ποτέ το βήμα. Γιατί δεν αρκεί η διέξοδος από την κρίση αλλά η αποφασιστική αλλαγή πλεύσης από το μεγαλομέτοχο που έχει και την κύρια ευθύνη για τα θετικά και τα αρνητικά.
Το ζητούμενο για τη Skoda Ξάνθη από δω και στο εξής είναι να διαπιστωθεί αν έχει πιάσει πάτο ή υπάρχει περιθώριο για την ομάδα να ζήσει ακόμη πιο τραγικές και ασυνήθιστες στιγμές. Γιατί όσα διαδραματίζονται εδώ και αρκετό καιρό παραείναι τραγικά για την ομάδα. Όμως το βασικό πρόβλημα δεν είναι η απόδοση μιας μεγάλης μερίδας παικτών –που είναι προκλητικά αδιάφοροι- αλλά η αδυναμία της ιδιοκτησίας και της διοίκησης να κατανοήσει τις αιτίες του προβλήματος που έχουν ακτινογραφηθεί σχεδόν από όλους τους φιλάθλους της πόλης.
Από άποψη αγωνιστικής ετοιμότητας, υλικού, προϋποθέσεων κλπ πρέπει να επισημανθεί ότι όλες οι ομάδες που βρίσκονται κάτω από την 8η θέση, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έχουν το ίδιο επίπεδο. Αν και όλα αυτά τα χρόνια την Ξάνθη διέσωζε το ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό της καθεστώς, η εμπειρία του μεγαλομετόχου, οι άριστες συνθήκες και η ανικανότητα των αντιπάλων, φαίνεται ότι η διαχείριση της φετινής κατάστασης είναι αυτή που κατατάσσει την Ξάνθη τόσο χαμηλά και την έχει φτάσει ένα βήμα πριν την καταστροφή.
Οι αιτίες λοιπόν που η Ξάνθη μοιραία έφτασε και σε αυτό το επίπεδο, να παίζει δηλαδή την παραμονή της απέναντι σε ομάδα όπως ο Λεβαδειακός, είναι πολύ βαθύτερες αλλά ακόμη και ο τελευταίος φίλαθλος θα μπορούσε να τις εξηγήσει με σαφήνεια στον ιδιοκτήτη της ομάδας, Η αλήθεια είναι ότι πολλοί θα ήθελαν να της εξηγήσουν στον Χ. Πανόπουλο αλλά ο ίδιος επιμένει πεισματικά εδώ και χρόνια να μην ακούει κανέναν έξω από τον πολύ στενό κύκλο των συνεργατών του, οι ικανότητες των οποίων έχουν αμφισβητηθεί έντονα από πολλούς.
1) Πλήρης αποξένωση από τον κόσμο. Η ομάδα με σειρά κινήσεων που έχουν ενταθεί την τελευταία πενταετία αργά και σταθερά αποξενώνεται από το κοινό της. Ίσως το 2005 είχε την ευκαιρία με την ποιότητα της τότε ομάδας και την σταθερή ανταγωνιστική της παρουσία να δημιουργήσει ορόσημα που θα σφυρηλατούσαν θερμές σχέσεις με τους φιλάθλους, αλλά τελικά τότε η ομάδα έχασε αυτή την τελευταία μεγάλη ευκαιρία και έκτοτε κυνηγάει περιστασιακά τους φίλους της. Ακόμη και οι σωστές προσπάθειες προσκρούουν πάντα σε ένα άλλο σημαντικό παράγοντα, αυτόν την επικοινωνίας.
2) Πλήρης ανικανότητα επικοινωνιακού σχεδιασμού και σωρεία λανθασμένων χειρισμών – σε σημείο που αμφισβητείται συχνά η ύπαρξη κοινού νου- που οδηγούν σε διαρκή αντιπαράθεση τους φίλους της ομάδας. Καμία επικοινωνιακή τακτική στην υπεράσπιση της πολιτικής των εισιτηρίων, της πολιτικής ενάντια στους χούλιγκανς των άλλων ομάδων, της ενθάρρυνσης της οικογενειακής κερκίδας και σειράς άλλων θεμάτων που καθιστούν την έδρα της ομάδας, τη μοναδική έδρα όπου οι φίλαθλοι γηπεδούχων και φιλοξενουμένων βρίζουν τον ιδιοκτήτη της ομάδας. Τα όσα προηγήθηκαν και όσα έγιναν στη διάρκεια του αγώνα με τον ΠΑΟΚ είναι ενδεικτικά της ανικανότητας που εκδηλώνεται με μαθηματική ακρίβεια σε κάθε κρίσιμη στιγμή. Η δε πολιτική των Ανακοινώσεων έχει καταστεί γραφική, πέραν άλλων σχολίων.
3) Τόσα χρόνια στην Α Εθνική η ομάδα δεν κατάφερε να πείσει τους φίλους της να υποστηρίζουν πρώτα αυτή και μετά κάποια άλλη ομάδα. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος των φιλάθλων γνώρισε το ποδόσφαιρο με την Ξάνθη στη δεύτερη κατηγορία η ΠΑΕ δυσκολεύεται να φέρει κοντά της τους οπαδούς των άλλων ΠΑΕ που τη χρησιμοποιούν ως δεύτερη «αγάπη». Η έλλειψη τίτλου είναι ένας από τους βασικούς λόγους αυτής της αδυναμίας αλλά ταυτόχρονα πάντα υπάρχει το «αγκάθι» των φιλάθλων που κατηγορούν την ιδιοκτησία για «εκλεκτικές φιλίες» με μεγάλες ΠΑΕ που θίγουν την αυτοτέλειά της στον ποδοσφαιρικό χάρτη της χώρας και την κατατάσσουν στην ίδια κατηγορία με παράγοντες που δεν διαθέτουν την έξωθεν καλή μαρτυρία. Άλλωστε στην αφετηρία της διαδρομής στην Α Εθνική το κοινό έδωσε τα διαπιστευτήριά του για την ομάδα αλλά στην πορεία απομακρύνθηκε. Τότε όμως και η ομάδα έδωσε τα διαπιστευτήριά της για το πάθος όλων που υποσκέλισε τις περιορισμένες οικονομικές και αγωνιστικές δυνατότητες.
4) Καμία επικοινωνία με τους φιλάθλους, καμία διάθεση να εξυπηρετηθούν στην προσπάθειά τους να στηρίξουν την ομάδα και ανυπαρξία οποιασδήποτε πολιτικής απέναντί τους. Συνήθως οι φίλοι της ομάδας συναντούν αδιαφορία, κλειστές πόρτες και καμία διευκόλυνση της οργανωμένης παρουσίας τους στο γήπεδο με σειρά λάθος ενεργειών που τους στρέφουν ενάντια στην ομάδα. Επίσης η προσπάθεια να εγκρίνεται η αισθητική και οι απόψεις κάθε ομάδας φιλάθλων και η διάλυση συνδέσμων στο παρελθόν έχει διαρρήξει αποφασιστικά τις σχέσεις με τους φίλους της Ξάνθης. Σίγουρα η ομάδα έχει το προνόμιο να έχει φιλάθλους με υψηλό επίπεδο αλλά η εν γένει παρουσία τους αφορά πρωτίστως τους ίδιους και κατόπιν την ΠΑΕ ( η οποία στις βραβεύσεις παραλαμβάνει μόνη της τα σχετικά έπαθλα και αγνοεί τους ίδιους τους φιλάθλους)
5) Όμως πέρα από τον επικοινωνιακό χειρισμό η ΠΑΕ σε επίπεδο ουσίας φέρει σοβαρή ευθύνη για την πλήρη απομόνωσή της από τον κοινωνικό ιστό της πόλης. Η γενικότερη στάση του μεγαλομετόχου σε σχέση με την πόλη αλλά και αυτή καθαυτή η εγκατάσταση της ομάδας εξ ολοκλήρου στα Πηγάδια μαρτυρούν μια προσπάθεια να απομακρυνθεί η ομάδα από την Ξάνθη, σε σημείο ενοχλητικού ελιτισμού. Οι απειλές περί μετακίνησης στον Έβρο υπήρξαν απλώς θρυαλλίδα της καταστροφής. Το όλο σκηνικό της τελευταίας – τουλάχιστον- δεκαετίας συνιστά μια προσωπική κόντρα του μεγαλομετόχου με όλη την πόλη και τους φίλους της ομάδας που μόνο θετική δεν έχει αποβεί. Σε κάποιες άλλες ομάδες ο κόσμος πηγαίνει στο γήπεδο για να βρίσει τον ιδιοκτήτη, στην Ξάνθη δεν κάνουν ούτε αυτό.
6) Η ακατανόητη εμμονή να αποκοπεί η ομάδα από το ιστορικό της παρελθόν και το προηγούμενο όνομά της ήταν, είναι και θα είναι σοβαρή αιτία ρήξης με τον κόσμο της ομάδας. Δικαίωμα του καθενός είναι να θεωρεί ότι η ομάδα του λέγεται ΑΟΞ όπως κάποια άλλη ομάδα λέγεται ΑΕΛ, ΑΟΚ κλπ. Όσο και αν η συμβολή της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι κεφαλαιώδης στη σύγχρονη ιστορία της ομάδας η συνεχής επανάληψη του ονόματος δε συνιστά πλέον διαφήμιση και ίσως ήρθε η ώρα να επιστρέψει στο ιστορικό της όνομα, ως μια πρώτη κίνηση σύγκλισης με τους φίλους της ομάδας. Άλλωστε μετά από 20 χρόνια ο αθλητικός τύπος δεν γνωρίζει ακόμη τη σωστή ορθογραφία της λέξης Skoda.
7) Το προσωποκεντρικό μοντέλο διοίκησης της ομάδας και η γενικότερη πολιτική στο σχεδιασμό και τη λειτουργία της ΠΑΕ δεν συνάδουν με τις εκάστοτε διακηρύξεις για σύγχρονη ποδοσφαιρική εταιρία κλπ. Οι νέες ιδέες, η οργάνωση και τα υπόλοιπα στοιχεία σταματούν σε ένα σημείο και από κει ξεκινά η προσωπική «σφραγίδα» του μεγαλομετόχου. Και επειδή η πόλη είναι αρκετά μικρή πολλές είναι οι διηγήσεις, πραγματικές ή υπερβολικές, για τον τρόπο που διοικείται η ΠΑΕ και το ποδοσφαιρικό τμήμα. Οι λογικές αυτές δεν έχουν θέση στο σύγχρονο ποδόσφαιρο και όσο υπανάπτυκτη και να είναι η χώρα έρχεται η ώρα που καθίστανται παρωχημένες.
8) Η διαρκής εναλλαγή στελεχών της ΠΑΕ ακυρώνει οποιαδήποτε προσπάθεια, ακόμη και σωστή, και ανακυκλώνει διαρκώς την ίδια μιζέρια. Πολλοί άλλωστε έχουν αρχίσει να αμφισβητούν σοβαρά το μύθο περί προγραμματισμού και οργάνωσης της ΠΑΕ αφού αρκετά συχνά αποδεικνύεται ότι οι αποφάσεις για πολύ σημαντικά ζητήματα λαμβάνονται στο πόδι ενώ και ο τρόπος λειτουργίας δεν θυμίζει την πολυδιαφημισμένη «σύγχρονη» ΠΑΕ. Ιδιαίτερα ο τρόπος με τον οποίο αποπέμπονται αρκετά στελέχη με αποδεδειγμένη γνώση και ικανότητες (όπως π.χ. ο Γιάννης Σαμαράς) δείχνουν ότι το μοντέλο παραμένει στενά παραγοντικό και οπισθοδρομικό. Άλλωστε διαρκείς και έντονες είναι οι φήμες για προσωπικές παρεμβάσεις της ιδιοκτησίας σε κάθε θέμα που αφορά τη λειτουργία της ΠΑΕ και του αγωνιστικού τμήματος και υποβαθμίζει κάθε στέλεχός της.
9) Η διαρκής εναλλαγή είναι ενοχλητική για τα στελέχη της ΠΑΕ αλλά έχει γίνει παροιμιώδης για τους παίκτες της ομάδας. Η αγορά 10 –τουλάχιστον- παικτών κατά μέσο όρο σε κάθε μεταγραφική περίοδο απαξιώνει αυτόματα οποιαδήποτε προσπάθεια και έργο προπονητή. Η ακατανόητη τακτική της μαζικής απόκτησης παικτών δεν προδίδει σοβαρή ομάδα, αλλά μάλλον σκορποχώρι. Δεν χρειάζονται ποδοσφαιρικές γνώσεις για να αντιληφθεί κανείς ότι κανένας σοβαρός προπονητής δεν θα μπορέσει ποτέ να εργαστεί αξιοπρεπώς όταν του «φορτώνονται» 10 -12 παίκτες κάθε έξι μήνες, ενώ ταυτόχρονα η ομάδα δεν διαθέτει ποτέ ένα σταθερό κορμό – και μάλιστα από έλληνες παίκτες – ώστε να χτίσει κανείς πάνω τους μια ομάδα. Κανείς φίλαθλος δεν μπορεί να «δεθεί» με μια ομάδα, όταν διαρκώς ρωτά τον διπλανό του στο γήπεδο, ποιος είναι ο κάθε παίκτης που αγωνίζεται.
10) Η «αυλή» του μεγαλομετόχου όπως ονομάζεται από κάποιους και εικάζεται ότι υπάρχει όλα αυτά τα χρόνια, αποτελεί ίσως μια από τις αιτίες που όλα τα παραπάνω προβλήματα δεν έχουν γίνει κατανοητά από τον ιδιοκτήτη ώστε κάποτε να τα διορθώσει. Εξαρτάται αν η «αυλή» παρουσιάζει την κατάσταση όπως θα ήθελε να την δει ο μεγαλομέτοχος της ομάδας ή αν και ο ίδιος αδιαφορεί να γνωρίσει την πραγματική κατάσταση. Δεδομένο όμως είναι ότι για να προχωρήσει μπροστά η ΠΑΕ θα πρέπει το μοντέλο διοίκησης να αλλάξει και να δοθούν αρμοδιότητες σε ανθρώπους με αποδεδειγμένη γνώση του αντικειμένου τους ώστε να δουλέψουν απερίσπαστα. Η λύση για μια ομάδα που διαθέτει αξιοπρεπή, έστω, οικονομική αυτοδυναμία είναι απλή αλλά σπάνια επιλέγεται στο ελληνικό ποδόσφαιρο.
Σε ότι αφορά στην πρωτόγνωρη κρίση την οποία βιώνει η ομάδα είναι σαφές ότι η μακροχρόνια λειτουργία αυτού του ποδοσφαιρικού μοντέλου κάποτε θα χρεοκοπούσε. Η κρισιμότητα των στιγμών δεν σημαίνει ότι πρέπει να κρυφτούν για άλλη μια φορά τα προβλήματα. Ίσως να ήταν και λυτρωτική η παραδοχή ότι αγωνιστικά η ομάδα αδυνατεί να σταθεί ακόμη και στο τόσο χαμηλό επίπεδο της φετινής Super League γιατί το συνολικό οικοδόμημα είναι σεισμογενές.
Οι λανθασμένες επιλογές είναι αλλεπάλληλες και μετά το γκολ στο ΄94 που δέχθηκε η Skoda Ξάνθη στον αγώνα Κυπέλλου, έχει καταρρεύσει τόσο το αγωνιστικό τμήμα όσο και το παγιωμένο μοντέλο διοίκησης της ΠΑΕ όλα αυτά τα χρόνια. Από τη στιγμή εκείνη και μετά η ομάδα δεν υπάρχει και η έκφραση του μεγαλομετόχου στο τηλεοπτικό πλάνο, λίγο πριν μπει το μοιραίο γκολ, είναι δηλωτική της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η ΠΑΕ. Και αντίθετα με όσους πιστεύουν ότι ο ιδιοκτήτης απέχει από την ομάδα, φέτος είναι η χρονιά που έχει ασχοληθεί περισσότερο από κάθε άλλη σεζόν. Άρα δεν είναι ζητούμενο να αναλάβει ο ίδιος της τύχες της ομάδας αλλά να κατανοήσει τι συμβαίνει γύρω από αυτήν. Αν πάλι δεν υπάρχει βούληση να αλλάξει κάτι δραματικά ίσως τα πράγματα να είναι πιο σοβαρά. Η ύπαρξη εναλλακτικής λύσης στο ιδιοκτησιακό, που εξετάζεται από κάποιους εν θερμώ, θα μπορούσε να θεωρηθεί ουτοπική. Ας είμαστε ρεαλιστές, μόνο τυχοδιωκτικά θα μπορούσε κάποιος άλλος παράγων να ασχοληθεί με μια ομάδα σαν την Ξάνθη και σύντομα η ομάδα θα κατέληγε στα βράχια. Αυτή όμως η βεβαιότητα δεν δικαιολογεί λογικές «σκάσε και κολύμπα».
Όσο για κάποιους παίκτες της ομάδας που εμφανίζουν ανεξήγητη και ντροπιαστική συμπεριφορά -λίγο πριν αποτελέσουν παρελθόν- υπάρχουν αρκετοί φίλαθλοι της ομάδας που μπορούν να «συνετίσουν» αρκετούς στο ποδοσφαιρικό τμήμα. Αυτή είναι μια καθαρά ποδοσφαιρική και «αντρίκεια» λύση αλλά δυστυχώς σε αυτή τη φάση ο κόσμος είναι παγερά αδιάφορος και δεν πείθεται εύκολα αν υπάρξει ειλικρινής πρόθεση από την ΠΑΕ. Άλλωστε χωρίς κόσμο στο επόμενο ματς, είναι δεδομένο ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μην εισπράξει άλλη μια ντροπιαστική ήττα που θα είναι και μοιραία.
Γιάννης Σιδηρόπουλος
isidister@gmail.com
