Η ευρωπαϊκή 11/9 (μια ακόμη για την ακρίβεια) χτύπησε στην καρδιά αυτού που θεωρούσαμε ότι μέχρι σήμερα έχει διασωθεί από τις πολιτικές της λιτότητας, από τους περιορισμούς των ατομικών ελευθεριών, από την κρίση αξιών, που μας περιβάλλει εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. Στο ελεύθερο ευρωπαϊκό πνεύμα, όπως συμβολικά έχουμε ορίσει πως είναι το Παρίσι, για ιστορικούς και ουσιαστικούς λόγους, ως μήτρα όλων των εξελίξεων ακόμη και τώρα.
Δεν είναι άγνωστη η αιτία που προκαλεί την εξάπλωση του ριζοσπαστικού ισλάμ και του τυφλού θρησκευτικού φανατισμού που προσπαθεί όλο και περισσότερο να πλήξει το δυτικό πολιτισμό, την ευημερία του, την ελευθερία του. Διαδοχικά είναι τα λάθη και οι καιροσκοπισμοί των μεγάλων δυνάμεων που έχουν προκαλέσει τον όλεθρο στη Μέση Ανατολή.
Ακόμη και η πιο συμπαθής, πιο αλληλέγγυα, πιο δημοκρατική, πιο πολιτισμένη Γαλλία, είναι και αυτή μια δύναμη με ένοχο αποικιοκρατικό παρελθόν και ιμπεριαλιστικό παρόν, που ακόμη και σήμερα βομβαρδίζει τη Συρία, μαζί με όσους θεωρούν ότι θα λύσουν ένα πρόβλημα που έχουν δημιουργήσει στο παρελθόν αλλά θα γεννήσουν ένα νέο, μεγαλύτερο, όπως πάντα. Είναι αυτές οι δυνάμεις που συνέθλιψαν σταδιακά όλες τις κοσμικές δομές διοίκησης της Μέσης Ανατολής, τροφοδοτώντας το θρησκευτικό φανατισμό ως μορφή ελέγχου των καθεστώτων, τα οποία κλιμακώνουν την τυφλή βία.
Η Ευρώπη ανοχύρωτη αξιακά και θεσμικά
Όμως αυτή είναι η εύκολη ανάγνωση. Η επίλυση αυτού του προβλήματος για μια Ευρώπη ανοχύρωτη θεσμικά αλλά και αξιακά, μια Ευρώπη που δημιουργεί πολέμους ακόμη και μέσα στα ίδια της τα σύνορα, φαντάζει πια αρκετά δύσκολη. Αυτή η Ευρώπη αρνείται να αντιληφθεί την αιτία του προβλήματος και, παγιδευμένη, στον κακό της εαυτό, συνεχίζει με την ίδια «γερμανική» πλεονεξία και απερισκεψία της, να καταστρέφει το χώρο που την περιβάλλει και, μοιραία, τον κοινωνικό και πολιτικό της ιστό.
Είναι η ίδια Ευρώπη που αδιαφορεί για την προσφυγική κρίση, αποφεύγει να την αντιμετωπίσει και προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και να ισορροπήσει ανάμεσα στις γεωπολιτικές επιδιώξεις και το οικονομικό συμφέρον, ενώ η κρίση διογκώνεται και στρέφεται εναντίον της . Ακόμη και αυτή η επίθεση στο Παρίσι, μοιάζει για κάποιους μέσα στην Ευρώπη μια «άσκηση», ένα «μοντέλο» από το οποίο επιχειρούν να ελαχιστοποιήσουν τις ζημιές ή να παράξουν κέρδος. Τόσο κυνικά.
Δίνει χώρο στους ακραίους
Η ΕΕ με τη στάση και την πολιτική της δίνει χώρο σε ξενόφοβα, ρατσιστικά και ακροδεξιά κόμματα, με καλύτερο παράδειγμα την, εφορμούσα μετά τα «παρισινά», Λεπέν καθώς αποδεικνύονται οι καλύτεροι συνεργάτες (όπως οι καλοί μαθητές ανατολικοευρωπαίοι που μεταχειρίζονται όλο και περισσότερο αυτή την ισλαμοφοβική και ξενοφοβική ρητορεία) στο νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο που παραμένει αδιατάραχτο, παρά τις ανθρώπινες τραγωδίες, τα δράματα και την εξαθλίωση που επεκτείνεται σε όλη την Ευρώπη. Αλλά σε αυτή τη φάση, οι ευρωπαίοι πολίτες αρκούνται στις εύκολες αναγνώσεις που ετεροκαθορίζονται ανάλογα με τον εχθρό και επιβραβεύουν όσους ακραίους τις αναπτύσσουν, όπως στο πιο μαύρο και βάρβαρο παρελθόν της.
Σε αυτή την ήπειρο ανήκει και η Ελλάδα, δεν υπάρχει αμφιβολία , όπως μαρτυρούν και οι μετακινήσεις της ανάμεσα στην ευρωπαϊκή και την αμερικανική επιρροή. Για την Ευρώπη, η αθωότητα που γέννησε η μεταπολεμική ειρήνη και ευημερία, δείχνει να τελειώνει και βιώνει σταδιακά ένα εντεινόμενο πόλεμο με νέους όρους. Η δημιουργική 70ετία που πέρασε δεν δίνει εγγυήσεις για το μέλλον, αν κάτι συνταρακτικό δεν αλλάξει την ευρωπαϊκή αδιέξοδη πολιτική μετά την απώλεια κάθε ισορροπίας. Η ελπίδα δεν είναι να αντιληφθούν κάποιοι πόσο συνταρακτική είναι για την ευρωπαϊκή κουλτούρα η απώλεια των δημοκρατικών κατακτήσεων αλλά μάλλον, να εκτιμήσουν τον οικονομικό κίνδυνο, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές.
Είναι μια μάχη που έχει υπερβεί, πια, το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Όπως και η ίδια η Ευρώπη όμως, που έχει πια βαρύτατες ευθύνες για τον πόλεμο που είναι σε εξέλιξη.
Γιάννης Σιδηρόπουλος
isidister@gmail.com
