Ένα Οδοιπορικό στα Καταφύγια των Τζουμέρκων, Εκεί Όπου Κάθε Μέρα Είναι μια Περιπέτεια, είναι ο τίτλος του αφιερώματος του VICE, για το δίκτυο μονοπατιών που μόλις δημιουργήθηκε και αναφέρεται στους 4 Ξανθιώτες που εργάζονται για αυτό.
Κείμενο: Αλέξης Γαγλίας
Τα οργανωμένα δίκτυα μονοπατιών αποτελούν έναν από τους πολλούς παράγοντες μιας ασφαλούς κατάστασης στο βουνό.
Από μακριά, τα βουνά των Τζουμέρκων μοιάζουν με ακατέργαστο, αψύ και παρθένο διαμάντι που μόλις βγήκε από τα έγκατα. Ορεινός όγκος αγριωπός, με οξυκόρυφες πτυχώσεις. Η διαδρομή από την Άρτα ή τα Γιάννενα μέχρι το Ορεινό Καταφύγιο Μελισσουργών, στην «καρδιά» του βουνού, κρατάει περίπου 90 λεπτά. Από το πλατό του καταφυγίου ζουμάρω με τον φωτογραφικό φακό τις απέναντι υψιπετείς πλαγιές: γυμνά, αλπικά τοπία, σαν τους λιτούς, απόκοσμους όμως πίνακες του Κάσπαρ Φρήντριχ από τα βουνά της Σιλεσίας.
Μέσα στο ελατόδασος που μας περικλείει, σε ένα ξέφωτο στο ξεκίνημα της διαδρομής προς τον καταρράκτη του Κεφαλόβρυσου, συναντιόμαστε με τον Φώτη Δελημήτρο, τον άνθρωπο που αναστήλωσε και «τρέχει» εδώ και μια δεκαετία το Καταφύγιο Μελισσουργών.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ
Ο ΦΩΤΗΣ ΔΕΛΗΜΗΤΡΟΣ. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ)
Μαζί μας είναι ο Ηλίας Γερμαντζίδης και η Ραλού Βλαχοπούλου, δύο νέοι άνθρωποι από την Ξάνθη, ζευγάρι στη ζωή αλλά και στη χαρτογραφική εταιρεία ROUTE που υλοποίησε το έργο του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων: ένα σύγχρονο δίκτυο μονοπατιών που επιτρέπει στον επισκέπτη να πραγματώσει με ασφάλεια τον σκοπό της εκδρομής του εδώ: να χαρεί το βουνό, να περπατήσει και να νιώσει την έκπαγλη φύση.
«Σε συνεργασία με τον Δ. Βορείων Τζουμέρκων σχεδιάσαμε και σηματοδοτήσαμε ένα δίκτυο πέντε πεζοπορικών διαδρομών με συνολικό μήκος 40 χιλιόμετρα», λέει ο Ηλίας Γερμαντζίδης.
«Οι διαδρομές εκτείνονται γύρω από τους οικισμούς των Πραμάντων, του Τσόπελα και των Μελισσουργών και ενώνουν τα δύο καταφύγια, Πραμάντων και Μελισσουργών.
Ο ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΤΟΡΑ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ).
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ).
Κινούνται, κυρίως, μέσα σε ελατόδασος και περνούν από το πετρόχτιστο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, τον εντυπωσιακό καταρράκτη του Κεφαλόβρυσου ύψους 350 μέτρων και το σπήλαιο που κρυβόταν ο Αντώνης Κατσαντώνης με τους άνδρες του στην προεπαναστατική περίοδο πριν το 1821».
«Η θέα που προσφέρει δεν περιγράφεται με λόγια», λέει η Ραλού.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
Η ΡΑΛΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ).
Τα Τζουμέρκα, ο ίδιος ο τόπος, η φύση, τα χωριά και οι τοπικές κοινωνίες τους, κρατάνε τη γοητεία της αυθεντικότητας – η ανάπτυξη εδώ μοιάζει ακόμα «αειφόρος». Μικρομεσαίες, ποιοτικές ξενοδοχειακές μονάδες και τα δύο καταφύγια (Πραμάντων και Μελισσουργών) αναζωογονούν την περιοχή με μεράκι και μετρημένο τρόπο. Ευγενικά, όχι «φαταούλικα».
Οι μεγάλοι οδικοί άξονες (Ολυμπία, Ιονία και Εγνατία) έχουν βγάλει την περιοχή από τη διαχρονική της απομόνωση. Αλλά, είπαμε, όσο σημαντικοί είναι οι μεγάλοι δρόμοι για να φτάσεις εδώ, τόσο απαραίτητα είναι και τα μονοπάτια για να απολαύσεις τη διαμονή σου. Αν δεν υπάρχουν αυτά, θα παρατηρείς τη φύση από το παρμπρίζ του αυτοκινήτου, για να μην πω το Google Maps.
O Φώτης Δελημήτρος είναι εξαιρετικός γνώστης του φυσικού περιβάλλοντος εδώ – το έχει «φάει με το κουτάλι» (γιατί είναι και εξαιρετικός μάγειρας) και έχει βάλει πλάτη για τη διάνοιξη μονοπατιών στο παρελθόν, έχει θέσει “boots on the ground” στο πεδίο. Και για αυτό μπορεί να περιγράψει σε λίγες προτάσεις έναν τόπο ατελεύτητο.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ
Πάνω από το Χαλίκι, στα 2.000 μέτρα υψόμετρο, υπάρχει πηγή του Αχελώου, η Βερλίγκα: μία αλπική λίμνη. Μοιάζει με μεγάλη γούβα. Την άνοιξη βγαίνει εκεί ένα λουλουδάκι μοβ και χρωματίζεται όλη η γη – πρώτα μοβ και μετά κίτρινη. Αρχές Οκτώβρη το έχω «πετύχει», στήσαμε σκηνές και διανυκτερεύσαμε εκεί. Το «δαγκώσαμε» απ’ το κρύο, είχε μείον θερμοκρασία αλλά φεγγάρι πανσέληνο και η πάχνη στο γρασίδι ήταν σαν κρύσταλλο και αντανακλούσε σε όλο το πεδίο. Συγκίνηση».
«Και αυτό το επιβλητικό ελατόδασος ολούθε τριγύρω», συνεχίζει ο ίδιος, «αλλά και δάση με πανύψηλους κέδρους. Απίστευτα φαράγγια και από ζώα όλη η ελληνική πανίδα: λύκοι, αρκούδες, ελάφια, ζαρκάδια, όλα σε ισορροπία. Το όλον είναι μια ζώσα κατάσταση μαγευτική».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
«Στα Τζουμέρκα μπορεί ο επισκέπτης να χαρεί όλες τις δραστηριότητες και τα σπορ του βουνού», λέει ο Φώτης. «Από έναν απλό περίπατο, ασκήσεις γιόγκα και μικρές διαδρομές δύο-τριών ωρών μέσα στο δάσος, μέχρι να φτάσει σε πιο ορειβατικά επίπεδα: πολύωρες διασχίσεις, διανυκτερεύσεις σε κορυφές, canyoning (δηλαδή κατάβαση φαραγγιών), ράφτινγκ στον Άραχθο, ορειβατικό σκι, ποδήλατο βουνού, (παγο)αναρρίχηση σε παγωμένους καταρράκτες».
«Πάντως οι περισσότεροι επισκέπτες είναι άνθρωποι που έχουν βάλει στη ζωή τους την περιήγηση, την “περιπέτεια”, αλλά δεν είναι επαγγελματίες ορειβάτες», λέει ο ίδιος.
«Τι σου έλεγαν;», τον ρωτάω. «Έλειπε ένα μονοπάτι σαν αυτό που τώρα φτιάχτηκε»;
«Ένα υποτυπώδες δίκτυο υπήρχε», απαντάει ο Φώτης. «Αλλά το νέο δίκτυο είναι άλλη κατάσταση – τώρα ο επισκέπτης ενημερώνεται με πινακίδες και σήμανση για τα σημεία ενδιαφέροντος ή για τα παρακλάδια που μπορεί να ακολουθήσει. Όλα αυτά με μεγαλύτερη ασφάλεια. Βλέπει τον χάρτη, ξέρει πού είναι και καταλαβαίνει πώς θα συνεχίσει την πορεία του. Έχει δομηθεί ένα safe πακέτο περιήγησης».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
«Ο κόσμος που ερχόταν εδώ το ζητούσε ένα τέτοιο οργανωμένο δίκτυο μονοπατιών. Τύχαινε άνθρωποι να μπαίνουν στο δάσος και κάποια στιγμή να χάνουν τον προσανατολισμό τους, να μην ξέρουν πού βρίσκονται. Τώρα, όπως μιλάμε, έχω στο μυαλό μου ένα σημείο του βουνού όπου πρόσφατα με πήρε κάποιος τηλέφωνο και μου είπε “χάθηκα”, ζήτησε τη βοήθειά μου. Τώρα εκεί υπάρχει ταμπελάκι, δεν θα συνέβαινε αυτό».
«Ακόμη και για σένα που ζεις μόνιμα εδώ, δεν είναι ωραίο και χρήσιμο αυτό το μονοπάτι;», τον ρωτάω. «Να μπορείς να πάρεις την κόρη σου από το χέρι και να κάνετε μια βόλτα στο βουνό; Θέλω να πω, αυτό το δίκτυο δεν απευθύνεται μόνο στους επισκέπτες αλλά και στην τοπική κοινωνία».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
«Ναι, ισχύει αυτό», λέει ο Φώτης. «Είναι ένα δίκτυο που όσο γίνεται καλύτερο θα το απολαμβάνω και με την κόρη μου. Αλλά πρέπει να συντηρείται συστηματικά – με την παρέα μου είχαμε ανοίξει κι εμείς μονοπάτια αλλά εδώ έχει φουλ έλατο και το βουνό αλλάζει συνέχεια, είναι μια κατάσταση δυναμική, ευμετάβλητη. Ελπίζω λοιπόν το δίκτυο να συντηρηθεί όπως πρέπει και να επεκταθεί στην ευρύτερη περιοχή».
«Εμείς με τα παιδιά της ROUTE, που έμειναν και δούλεψαν εδώ τόσο καιρό, αισθανόμαστε πλέον μια ομάδα», λέει ο Φώτης.
Λίγα μέτρα πιο πέρα ο Ηλίας και η Ραλού γεμίζουν με νεράκι του βουνού το μπολ-ποτήρι του σκύλου τους, του Έκτορα, που κλείνει κι αυτός 11 αγέρωχα χρόνια στα ελληνικά βουνά.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ
«Τι δουλειά χρειάζεται από την αρχή μέχρι το τέλος ενός πρότζεκτ σαν αυτό; Πώς μοντάρεται τελικά ένα σύγχρονο δίκτυο μονοπατιών, συχνά πάνω σε παλιά χνάρια, σε πατημασιές αιώνων;», τους ρωτάω. Διότι στην πλειοψηφία τους τα σύγχρονα περιηγητικά ή ορειβατικά μονοπάτια μέχρι πριν λίγες δεκαετίες αποτελούσαν τις στράτες που ένωναν τους οικισμούς και τα χωριά, ή τους δρόμους που χρησιμοποιούσαν οι τσοπάνηδες για να ανεβοκατεβάζουν από εποχή σε εποχή τα κοπάδια τους από τα χειμαδιά στο βουνό και πάλι πίσω.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
«Όλα έγιναν με τη σειρά τους», λέει ο Ηλίας. «Πρώτα επισκεφθήκαμε την περιοχή για να καταγράψουμε τα μονοπάτια και τις εργασίες που ήταν απαραίτητες να γίνουν. Έπειτα συντάξαμε την πρόταση προς τον δήμο και αφού καταλήξαμε από κοινού στην επιλογή των διαδρομών, σχεδιάσαμε στο γραφείο μας στην Ξάνθη τον χάρτη, τις σημάνσεις κατεύθυνσης και τις ενημερωτικές πινακίδες».
«Φέτος τον Νοέμβριο, επισκεφθήκαμε και πάλι την περιοχή και μείναμε έναν μήνα στο καταφύγιο των Μελισσουργών για να ολοκληρώσουμε τις εργασίες στο πεδίο. Όσο βρισκόμασταν εκεί, συναντήσαμε όλες τις εναλλαγές του καιρού -ήλιο, βροχή, χιόνια- και είχαμε την ευκαιρία να δούμε τα Τζουμέρκα σε όλες τις αποχρώσεις τους».
«Η μέρα μας ξεκινούσε με ένα καλό πρωινό στο καταφύγιο – έπειτα φορτώναμε το αυτοκίνητο ή φορτωνόμασταν εμείς με υλικά και εργαλεία και ξεκινούσε η δουλειά. Η Ραλού με τη Βασιλεία αναλάμβαναν το βάψιμο με χρώματα και πινέλα, και εγώ μαζί με τους φίλους και συνεργάτες, τον Φώτη, τον Μπάμπη, τον Γιάννη και τους τρεις Γιώργηδες (γελάει) πιάναμε το σκάψιμο, τη μεταφορά των πασσάλων και την κατασκευή των πινακίδων. Τοποθετήσαμε πινακίδες κατεύθυνσης σε διασταυρώσεις μονοπατιών, ενημερωτικές πινακίδες στα σημεία ενδιαφέροντος και πινακίδες υποδοχής με χάρτη και πληροφορίες για τις προτεινόμενες διαδρομές στο κέντρο των οικισμών και στα δύο ορειβατικά καταφύγια, Πραμάντων και Μελισσουργών».
«Έπρεπε να καθαρίσουμε κάποια μονοπάτια από τη βλάστηση αλλά και να αφαιρέσουμε τα παλιά και διαφορετικά είδη σήμανσης που προέρχονταν από φορείς, συλλόγους ή ατομικές πρωτοβουλίες. Η διαδικασία αυτή είναι κοπιαστική και χρονοβόρα, αλλά πρέπει να γίνεται ώστε να μη δημιουργείται σύγχυση στους πεζοπόρους».
«Για τη μεγαλύτερη ασφάλεια των επισκεπτών, ο χάρτης που σχεδιάσαμε με τις προτεινόμενες διαδρομές διατίθεται δωρεάν για κινητά τηλέφωνα. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να τον κατεβάσουν σκανάροντας το QR code το οποίο θα βρουν στις αφετηρίες των μονοπατιών, στις πινακίδες υποδοχής».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
Αυτός ο τρόπος δουλειάς που περιγράφει ο Ηλίας -μεθοδικά, με σχέδιο, συνδυάζοντας την χειρωνακτική εργασία με την επιστήμη και τη δουλειά στο πεδίο με την τεχνολογία- είναι εν έτει 2023 ο μοναδικός τρόπος για να γίνει σωστά ένα ολοκληρωμένο δίκτυο μονοπατιών. Για αυτό και το συγκεκριμένο πρότζεκτ είναι case study – και όχι ενθουσιώδης προχειρότητα ή, ακόμη χειρότερα, «βαλκανιζατέρ» αρπαχτή.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
«Τα ίδια τα βουνά ήταν για μένα η πυξίδα», λέει ο Ηλίας. «Τα αγάπησα από μικρός, όταν πηγαίναμε με τον πατέρα μου για πεζοπορία. Θυμάμαι να περπατάμε στην οροσειρά της Ροδόπης, να διανυκτερεύουμε στις όχθες του Νέστου, να ανεβαίνουμε στον Όλυμπο ή να μαθαίνω σκι στο Φαλακρό. Οι εμπειρίες αυτές έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και αργότερα, όταν σπούδαζα Τοπογραφία, έψαχνα τρόπο να συνδυάσω δουλειά και επαφή με τη φύση. Στο τέλος του τρίτου έτους άρχισα να ανακαλύπτω τα μονοπάτια της χαρτογραφίας.
Ως θέμα της πτυχιακής μου εργασίας σκέφτηκα να σχεδιάσω έναν πεζοπορικό χάρτη για τον Λαϊλιά Σερρών (όρος Βροντού). Χρειάστηκαν αρκετές μέρες στο βουνό: έμενα σε μια ξύλινη καλύβα μέσα στο δάσος και έκανα καθημερινά αυτό που αγαπάω, να τριγυρνώ στη φύση και να την εξερευνώ. Κατέγραψα τα μονοπάτια, τα σημεία ενδιαφέροντος και όλους τους δασικούς δρόμους με το enduro μηχανάκι που είχα. Έπειτα, επεξεργάστηκα τα στοιχεία και προχώρησα στην τελική χαρτοσύνθεση. Την ίδια μέθοδο ακολουθούμε και σήμερα με την εταιρεία μου τη ROUTE: έχουμε σχεδιάσει από πεζοπορικούς μέχρι ναυτικούς χάρτες, χάρτες για ορειβατικό σκι, για άτομα με αναπηρίες και για παιδιά».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
Για τη Ραλού Βλαχοπούλου η επιλογή να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη φύση και τη χαρτογράφησή ήταν ακόμη πιο αντισυμβατική, “out of the box” και κόντρα στο παραδοσιακά ελληνικό μεντάλιτι. «Εργάστηκα για πέντε χρόνια ως δασκάλα», μου λέει. «Για να στήσουμε την χαρτογραφική εταιρεία αρνήθηκα τη θέση στο Δημόσιο. Δεν ήταν μια εύκολη απόφαση- από μικρή είχα όνειρο να γίνω δασκάλα γιατί αγαπώ πολύ τα παιδιά. Δεν ήθελα όμως να υπηρετήσω για πάντα ένα εκπαιδευτικό σύστημα με το οποίο δεν ταυτίζομαι. Και αποζητούσα έναν άλλο τρόπο ζωής, πιο ελεύθερο, πιο κοντά στη φύση».
«Πλέον, είμαι σίγουρη ότι πήρα τη σωστή απόφαση – και μου αρέσει αυτός ο δρόμος γιατί είναι γεμάτος περιπέτεια. Οι φίλοι μας, βέβαια, νομίζουν ότι ταξιδεύουμε συνεχώς και περνάμε πάντα όμορφα. Ισχύει σε έναν μεγάλο βαθμό, αλλά δεν είναι όλα ρόδινα. Τρώμε ατελείωτες ώρες μπροστά στον υπολογιστή και αν χρειαστεί δουλεύουμε τα σαββατοκύριακα μέχρι τις 12:00 το βράδυ».
«Ισχύει και σε εμάς ότι σε κάθε ελεύθερο επάγγελμα: έρχεσαι αντιμέτωπος με διάφορα ζητήματα και ψάχνεις καθημερινά να βρεις μια λύση για κάθε πρόβλημα που προκύπτει – από ένα θέμα τεχνικής φύσης, μέχρι τις οικονομικές υποχρεώσεις και τη διαχείριση ανθρώπων».
«Οι εμπειρίες που κερδίζουμε, όμως, υπερτερούν έναντι των υπόλοιπων δυσκολιών», συνεχίζει η ίδια. «Οι άνθρωποι που γνωρίζουμε και οι φιλίες που αποκτούμε, σε διάφορα μέρη της χώρας, οι περιοχές που χαρτογραφούμε και μαθαίνουμε σε βάθος, οι τοπικές συνταγές και οι αυθεντικές γεύσεις που δοκιμάζουμε, και κυρίως η ελευθερία που μας δίνει η δουλειά αυτή, είναι τα μεγάλα πλεονεκτήματα».
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
Η ανάπτυξη δικτύων μονοπατιών είναι ένα από τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να ευοδωθούν τα συνθήματα και οι εξαγγελίες των κυβερνήσεων όλων των τελευταίων χρόνων περί «τουρισμού τεσσάρων εποχών και 365 ημερών τον χρόνο» και αναζωογόνησης της ορεινής Ελλάδας.
«Έχει αλλάξει πράγματι η νοοτροπία της χώρας, από “τα κάτω” (τις τοπικές κοινωνίες) μέχρι “τα πάνω” (τα κόμματα και τους κυβερνώντες), ή λέμε λόγια να αγαπιόμαστε;», ρωτάω τον Ηλία.
«Έχουν γίνει βήματα στον εναλλακτικό τουρισμό την τελευταία 20ετία. Μπορεί να γίνονται αργά, μπορεί να γίνονται λάθη από τους διοικούντες, ακόμη και από τους επαγγελματίες του χώρου, αλλά σίγουρα η κινητικότητα στις ορεινές περιοχές δεν συγκρίνεται με 20 χρόνια πριν», απαντάει ο ίδιος. «Πιτσιρικάς θυμάμαι το 1996 να λειτουργούν μετά βίας δύο καταφύγια στον Όλυμπο. Τώρα υπάρχουν έξι και έχουν ετήσια επισκεψιμότητα πάνω από 40.000 άτομα».
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: AΛΕΞΗΣ ΓΑΓΛΙΑΣ
«Οι υπαίθριες δραστηριότητες έχουν αυξηθεί ραγδαία. Χρειαζόμαστε, όμως, ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης που θα ακολουθηθεί από οποιαδήποτε κυβέρνηση-αυτό θα κάνει τη διαφορά σε βάθος χρόνου. Τα δίκτυα πεζοπορικών και ποδηλατικών διαδρομών, για παράδειγμα, χρειάζονται τουλάχιστον τέσσερα-πέντε χρόνια για να φέρουν αποτελέσματα. Εντωμεταξύ μπορεί να έχουμε αλλάξει κυβέρνηση! Για τον λόγο αυτό, αρκετοί πολιτικοί δεν δείχνουν ανάλογο ενδιαφέρον. Όμως, οι τοπικές κοινωνίες αναγνωρίζουν τελικά όσους προσπαθούν».
«Στον Τσόπελα (οικισμός των Τζουμέρκων), όταν μας είδε ένας ντόπιος να τοποθετούμε στο κέντρο του χωριού την πινακίδα υποδοχής με χάρτη και πληροφορίες, έβγαλε τσίπουρο και μεζέδες να μας κεράσει. Μας έκανε “λιάρδα” μεσημεριάτικα», λέει ο Ηλίας γελώντας.
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΩΝ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
«Γενικά, οι ντόπιοι χαίρονται όταν μαθαίνουν τον λόγο για τον οποίο βρισκόμαστε στον τόπο τους. Είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν ή να δώσουν πληροφορίες για την ιστορία, τα τοπωνύμια και τα μονοπάτια που χρησιμοποιούσαν κάποτε για να πάνε στο διπλανό χωριό, στα χωράφια ή στα βοσκοτόπια».
«Αντιλαμβάνονται ότι όλα έχουν αλλάξει πλέον: λίγοι κάτοικοι μένουν στους ορεινούς οικισμούς, η βόσκηση έχει ελαττωθεί δραματικά και οι νέοι φεύγουν. Όσοι (επι)μένουν εδώ έχουν καταλάβει ότι η ανάδειξη της ιστορίας και των σημείων ενδιαφέροντος, η αξιοποίηση των παραδοσιακών οικισμών, η οργάνωση υπαίθριων δραστηριοτήτων μπορούν να τονώσουν την περιοχή τους».
«Τα μονοπάτια προσφέρουν ασφάλεια στους περιηγητές. Πώς να χαρείς κάτι, αν δεν είναι ασφαλές; Άτοπο, οξύμωρο σχήμα», λέει ο Ηλίας, ενώ ένα ψιλόβροχο και το μούχρωμα στις κορυφογραμμές σηματοδοτούν το φευγιό μας απ’ το δάσος.
«Τα οργανωμένα δίκτυα μονοπατιών αποτελούν μόνο έναν από τους πολλούς παράγοντες μιας ασφαλούς κατάστασης στο βουνό», συνεχίζει ο ίδιος.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΛΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΤΖΙΔΗΣ
«Όταν καταγράφαμε τα μονοπάτια γύρω από τα Τζουμέρκα, είχα την τύχη να γνωρίσω τον Ερμή Θεοχαρόπουλο. Ο Ερμής, άριστος αθλητής, πρωταθλητής Ελλάδας στην αναρρίχηση και γνώστης της περιοχής, είχε ένα ατύχημα στο βουνό ενώ έκανε ορειβατικό σκι. Έπεσε από μεγάλο ύψος και έχασε τη ζωή του στα 21 του χρόνια, στην αγκαλιά του πατέρα του, μετά από πέντε ώρες αναμονής για τη μεταφορά του σε νοσοκομείο. Το τραγικό αυτό γεγονός θα είχε αποφευχθεί αν λειτουργούσε στη χώρα μας ένα οργανωμένο σύστημα αεροδιακομιδής, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Σε μία χώρα που βασίζεται στον τουρισμό, δεν μπορούμε να μιλάμε για τουριστική ανάπτυξη αν δεν έχουμε διασφαλίσει πρώτα την ασφάλεια των ίδιων των κατοίκων και έπειτα των επισκεπτών της. Από μια έγκυο γυναίκα σε ένα νησί, μέχρι ένα τροχαίο ατύχημα σε ορεινή περιοχή ή τον εντοπισμό ενός τουρίστα στα Λευκά Όρη, θα πρέπει να μπορούμε να ανταποκριθούμε άμεσα, αποτελεσματικά».
«Σηματοδοτώντας, φέτος, την κορυφογραμμή της Στρογγούλας με τα πρώτα χιόνια θυμήθηκα το χαμογελαστό πρόσωπο του Ερμή και τα λίγα λόγια που ανταλλάξαμε», λέει ο Ηλίας. «Πρόσφατα, πέρασε νομοσχέδιο για την ίδρυση ενός Εθνικού Μηχανισμού Έρευνας και Διάσωσης ο οποίος θα έχει έξι βάσεις και θα φέρει το όνομα “Θεοφάνης Ερμής Θεοχαρόπουλος” προς τιμή του. Ελπίζουμε να πραγματοποιηθεί».
