Oι προτάσεις του πορίσματος της Διακομματικής Επιτροπής για τη Θράκη

ME MIA πολυσέλιδη ἔκθεση πού φέρει τόν τίτλο «Στρατηγικός Ἀναπτυξιακός Σχεδιασμός Ἀν. Μακεδονίας – Θράκης» ἡ Διακομματική Ἐπιτροπή γιά τήν Ἀνάπτυξη τῆς Θράκης 2020-21 παρουσιάζει τούς τομεῖς στούς ὁποίους πρέπει νά ἐπικεντρωθεῖ ἡ χώρα ὥστε ἡ συγκεκριμένη περιοχή νά ἀξιοποιήσει τά πλεονεκτήματά της γιά νά ἐξέλθει ἀπό τήν ὑπανάπτυξη. Αὐτό πού προκαλεῖ ἐντύπωση εἶναι ὅτι ἡ Ἐπιτροπή, ὑπό τήν προεδρία τῆς Ντόρας Μπακογιάννη, κατά τρόπο πού προκαλεῖ γενική ἱκανοποίηση δέν ἐκλαμβάνει τήν ἀνάπτυξη ἀποκλειστικά μέ οἰκονομικούς ὅρους. Ἀνάπτυξις σημαίνει τήν ἀξιοποίηση τῆς γεωγραφίας, τοῦ περιβάλλοντος καί τοῦ πολιτισμοῦ, εἶναι ἡ κοινωνική εὐημερία καί συνοχή, τό ἐκπαιδευτικό σύστημα, ἡ ἀπόκτησις κατοικίας, ἡ ἐργασιακή ἀσφάλεια, σύγχρονοι δρόμοι, πράσινες πολιτικές, ἡ ἐνέργεια, καθώς καί οἱ σχέσεις μέ τίς γειτονικές χῶρες. Εἰδικά γιά τό τελευταῖο ἡ Ἐπιτροπή προτείνει τήν δημιουργία ἑνός φόρουμ ἤ ὀργανισμοῦ ἐπικοινωνίας, διαλόγου καί συνεργασίας τριμεροῦς σχήματος, μεταξύ Ἑλλάδας, Βουλγαρίας καί Τουρκίας, πού θά δραστηριοποιεῖται στήν εὐρύτερη περιοχή τῶν νοτίων Βαλκανίων. Ἡ ἐπικοινωνία τῶν τριῶν χωρῶν θά περιλαμβάνει ἀκόμη καί διακρατική συμφωνία διαχειρίσεως ὑδάτων, πού θά συμβάλλει ὁμολογουμένως στήν ἀνάπτυξη τῆς περιοχῆς καί στήν προστασία τοῦ πρωτογενοῦς τομέως.

Ἀνάπτυξις χωρίς ἀνθρώπους, κυρίως νέους, δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει, καί γι’ αὐτό προτείνεται γιά τήν τόνωση τῶν πιό βορείων ἀραιοκατοικημένων περιοχῶν ὅπως στόν Βόρειο Ἕβρο νά ἐνισχυθεῖ ἡ ἀπόκτησις νέας κατοικίας ἤ ἡ ἀποκατάστασις τῆς ὑπαρχούσης. «Αὐτό μπορεῖ νά ὑλοποιηθεῖ μέ προγράμματα ἐπιδοτήσεως κατοικίας, μέ τήν κατασκευή καί διάθεση κατοικίας στό πλαίσιο θεσμοθετημένων καί κρατικά ὑποστηριζομένων μετακινήσεων κατοίκων ἀπό πιό πυκνοκατοικημένες περιοχές, ἀλλά καί τήν ἐνθάρρυνση χαμηλότοκων δανείων. Τελικός στόχος νά δοθοῦν κίνητρα καί διευκολύνσεις σέ ἐκείνους πού ἐπιθυμοῦν νά μετοικίσουν καί νά ἐπενδύσουν σέ μία νέα ποιοτική ζωή σέ παραμεθόριες περιοχές τῆς Ἀν. Μακεδονίας καί Θράκης» ἐπισημαίνεται στήν ἔκθεση. Ἡ ἐκπαίδευσις πρέπει νά ἐνισχυθεῖ ἀρκετά στήν Θράκη. Πρέπει νά λειτουργήσουν σύγχρονα, πολυθέσια σχολεῖα (δημοτικά) πού ἡ περιοχή ἔχει ἀνάγκη, πρέπει νά ἀντιμετωπισθεῖ τό κτιριακό πρόβλημα στά μειονοτικά Γυμνάσια-Λύκεια καί τά Ἱεροσπουδαστήρια (εἰδικά στήν Ξάνθη). Ἐξ ἴσου σημαντικό εἶναι νά προβλεφθεῖ ἡ μεταφορά στά σχολεῖα μαθητῶν ἀπό ἀπομακρυσμένες περιοχές, ἡ ὁποία θά συμβάλλει καί στήν ἀποτελεσματική ἀντιμετώπιση τῆς σχολικῆς διαρροῆς. Εἰδικά ὅμως γιά τήν μειονότητα, κατά τήν Διακομματική, κρίνεται ἀπαραίτητος ὁ ἐκσυγχρονισμός τοῦ θεσμικοῦ πλαισίου γιά τή λειτουργία καί διοίκηση τῶν μειονοτικῶν σχολείων, μέ τήν ἀναβάθμιση τῶν ποιοτικῶν χαρακτηριστικῶν τῶν διδασκόντων, τῶν προγραμμάτων, καί φυσικά τῶν ὑποδομῶν. Γιά τήν ἐπίτευξη αὐτοῦ τοῦ στόχου συστήνεται ἡ ἐνεργή καί πολυ-επίπεδη διασύνδεση μέ τό Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Αὐτό πού προκαλεῖ ἐνδιαφέρον καί ἐνδεχομένως νά μήν ἀρέσει σέ διάφορα «κέντρα ἐπιρροῆς» στήν περιοχή εἶναι ἡ δημιουργία νέων ἀναβαθμισμένων καί συμπεριληπτικῶν σχολείων πρωτοβάθμιας καί δευτεροβάθμιας ἐκπαιδεύσεως πού νά παρέχουν πρότυπη ἐκπαίδευση, καί στούς ὀρεινούς ὄγκους τῆς Ξάνθης καί τῆς Κομοτηνῆς, μέ εὐέλικτο πρόγραμμα σπουδῶν, καί κυρίως μέ εἰσαγωγή τῆς τουρκικῆς γλώσσης ὡς γλώσσης ἐπιλογῆς καί ὄχι ὡς κυρίας πού εἶναι ὁ διακαής πόθος τοῦ τουρκικοῦ προξενείου.

Ἀνάπτυξις χωρίς τήν ἀξιοποίηση τοῦ πλούσιου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει. Τό Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ, μέσῳ τῶν δράσεών του, προτείνει τήν ἐνθάρρυνση καί ἔμφαση τῆς ἀποτυπώσεως τῆς πολυπολιτισμικότητος τῶν συγκεκριμένων περιοχῶν καί τήν χρηματοδότηση παραγωγῶν μέ αὐξημένο κοινωνικό πρόσημο. Ἡ πολιτισμική καί θρησκευτική καί γλωσσική βιοποικιλότης τῆς Θράκης καί ἡ ἐπιτυχής κοινωνική συνοχή, σημειώνει ἡ Ἐπιτροπή, μπορεῖ καί πρέπει νά ἀναδειχθοῦν πανελλαδικῶς καί πανευρωπαϊκῶς. Ἡ καταγραφή τῆς γλωσσικῆς βιοποικιλότητος τῆς περιοχῆς μπορεῖ ἁρμονικά νά ἀξιοποιηθεῖ ἀπό τήν ἑλληνική κινηματογραφική ἁλυσίδα. Τά τουρκικά, τά Ρομανί καί τά Πομακικά συνθέτουν μία πλούσια γλωσσική πραγματικότητα πού ἐκφράζεται σέ τραγούδια, μύθους καί παραδόσεις τῶν σύνοικων στοιχείων τῆς μουσουλμανικῆς μειονότητος. Προτείνεται ἡ καταγραφή παραδοσιακῶν τραγουδιῶν πομάκων καί ρομανί, πού θά συμβάλλει ἄμεσα στήν διατήρηση τῆς γλωσσικῆς καί πολιτιστικῆς ἱστορίας αὐτῶν τῶν κοινοτήτων ἀλλά καί στήν συνοχή τους. Αὐτό πού ἐπιχειρεῖ νά ἐξηγήσει ἡ Ἐπιτροπή εἶναι πώς ἡ Θράκη εἶναι ἕνα μωσαϊκό πολιτισμοῦ ὅπου εἶναι σεβαστή ἡ διαφορετικότης χωρίς νά διαταράσσεται ἡ συνοχή τοῦ κοινωνικοῦ ἱστοῦ, «μακριά ἀπό πολώσεις καί στερεότυπα». Γιά τόν σκοπό αὐτό ἡ ἔκθεσις ἐνθαρρύνει τήν δημιουργία ἑνός ἐξειδικευμένου πιλοτικοῦ προγράμματος πολιτισμοῦ καί σύγχρονου πολιτισμοῦ γιά τήν Θράκη, πού θά ἐνσωματώνει ὅλα τά παραπάνω χαρακτηριστικά ἀλλά θά θέτει οὐσιαστικά τίς βάσεις γιά ἕνα διασυνδεδεμένο οἰκοσύστημα.

Ἐπί πλέον, πρέπει νά ἐνθαρρυνθεῖ ὁ διασυνοριακός τουρισμός μέ ἔμφαση στήν ἀξιοποίηση τῶν πολύ σημαντικῶν ὀθωμανικῶν καί βυζαντινῶν μνημείων στήν Θράκη. «Τό κλασσικό, βυζαντινό καί ὀθωμανικό παρελθόν τῆς περιοχῆς προσφέρουν ἱστορική ἑνότητα καί πολιτιστικό πλοῦτο, καί ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων ἡ περιοχή συνέβαλε στήν ἐπικοινωνία τῶν λαῶν τῆς Εὐρώπης, τῆς Ἀσίας καί τῆς Μεσογείου. Ὑπενθυμίζονται οἱ σημαντικές ἑβραϊκές κοινότητες μέχρι τόν Β΄ Παγκόσμιο καί τό Ὁλοκαύτωμα, ἡ παρουσία Ἀρμενίων ἕως καί σήμερα, οἱ πρόσφυγες ἀπό τήν Ἀνατολική καί Βόρεια Θράκη, τήν Μικρά Ἀσία, τόν Πόντο, τήν Καππαδοκία, οἱ “παλιννοστοῦντες” ἀπό τήν πρώην ΕΣΣΔ» ἀναφέρει ἡ ἔκθεσις.

Ἡ Διακομματική προτείνει τήν δημιουργία γραφείου διασυνδέσεως τῆς Περιφέρειας Ἀν. Μακεδονίας-Θράκης στίς Βρυξέλλες γιά τήν καλύτερη καί ἐνεργή ἐκπροσώπηση καί συντονισμό τοπικῶν δράσεων καί διαλόγου σέ ἐπίπεδο τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως.

Τέλος, στό πνεῦμα τῆς ἱστορικῆς, θεσμικῆς ἀλλά οὐσιαστικῆς συνέχειας τοῦ ἔργου τῆς Ἐπιτροπῆς προτείνεται ἡ δημιουργία ἑνός κοινοβουλευτικοῦ μηχανισμοῦ ἐποπτείας καί ἐλέγχου τῆς ὑλοποιήσεως τῆς ἐκθέσεως –π.χ. εἰδική ἐπιστημονική ἐπιτροπή παρακολουθήσεως ἀναπτυξιακοῦ σχεδιασμοῦ Θράκης– πού θά συνυπάρχει διαλεκτικά καί θά ἀλληλοεπιδρᾶ μέ τήν κυβερνητική δομή. Ἀνά διετία θά καταθέτει ἔκθεση ἐφαρμογῆς καί προόδου στήν Ὁλομέλεια καί τόν Πρόεδρο τῆς Βουλῆς.

Ἀπό τήν ἀνάγνωση τῆς ἐκθέσεως, δέν προκύπτει κάποια ξεχωριστή ἀναφορά στήν μουσουλμανική μειονότητα. Τήν καταγράφει μέν ὡς πρός τίς ἀνάγκες της, ἀλλά τήν ἐντάσσει στό γενικό σύνολο, θεωρῶντας ὅτι εἶναι ἀναπόσπαστο κομμάτι τῆς ἐπιδιωκούμενης ἀναπτύξεως. «Τό γεγονός ὅτι στόν χῶρο τῆς Θράκης συμβιώνουν δύο μεγάλα δόγματα χωρίς φονταμελιστικές συμπεριφορές, πάρα τίς ἐπί μέρους ἰδιαιτερότητες καί προβλήματα καί κόντρα σέ ὅ,τι συχνά παρατηρεῖται σέ Εὐρώπη καί παγκοσμίως, ἀποτελεῖ παράδειγμα συνύπαρξης γιά τήν Εὐρώπη καί ταυτόχρονα σημεῖο ἀναφορᾶς» καταλήγει ἡ Διακομματική