Έφυγε από τη ζωή ο κορυφαίος δημιουργός, Μίκης Θεοδωράκης, σε ηλικία 96 ετών, με την μουσική και πολιτική του πορεία άφησε ανεξίτηλη γραφή στην Ελλάδα, με την μουσική και πολιτική του πορεία άφησε ανεξίτηλη γραφή στην Ελλάδα.

Ο Πολυχώρος Σκέψης και Τέχνης-Οικία Χατζιδάκι, σε ανάρτηση που έκανε το πρωί, αναφέρει:

Με την απώλεια του Μίκη σβήνει μια ολόκληρη εποχή για τη νεότερη Ελλάδα, την οποία σημάδεψε με την τέχνη και την πολιτική και κοινωνική του δράση.

Ποιος ήταν ο Μίκης

Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει γράψει όλων των ειδών μουσικής, από όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, ορατόρια, μπαλέτα και χορωδιακή εκκλησιαστική, έως μουσική για αρχαίο δράμα, θέατρο, κινηματογράφο, έντεχνο λαϊκό τραγούδι και μετασυμφωνικά έργα. Το έργο του μπορεί να διακριθεί σε τρεις κύριες περιόδους: Στην πρώτη περίοδο (1937-1960) συνθέτει έργα συμφωνικά και μουσικής δωματίου σύμφωνα με δυτικοευρωπαϊκές μορφές και σύγχρονες τ:εχνικές, στη δεύτερη περίοδο (1960-1980) επιχειρεί σύζευξη της συμφωνικής ορχήστρας με λαϊκά όργανα και δημιουργεί νέες φόρμες με βάση τη φωνή, ενώ από το 1981 επιστρέφει στις συμφωνικές μορφές και ασχολείται με την όπερα.

Η μελοποίηση ποιημάτων έχει θεωρηθεί ως ο «κεντρικός πυλώνας της δημιουργικότητάς του», όπως έχει πει η ερμηνεύτρια Νένα Βενετσάνου. Εκεί οι ποιητές παρελαύνουν: Άγγελος Σικελιανός, Ανδρέας Κάλβος, Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, Μανόλης Αναγνωστάκης, αλλά και Πάμπλο Νερούδα, Λόρκα, Μπέρναρντ Μπίαμ. Οι στίχοι τους γίνονται έτσι προσιτοί στο ευρύ κοινό, πλαισιώνοντας λαϊκά τραγούδια που θέτουν θεμελιώδεις αξίες και σταθερές στη σύγχρονη ελληνική μουσική δημιουργία. Ο ίδιος εξάλλου, όταν ήταν κρατούμενος στις φυλακές Ωρωπού, έγραφε: «Εν αρχή ήν ο λόγος….η μεγαλύτερή μου φιλοδοξία είναι να υπηρετήσω πιστά τη νεοελληνική κυρίως ποίηση. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε ακούγοντας ένα τραγούδι, να μη μπορείς να φανταστείς τη μουσική σε άλλο κείμενο, ούτε όμως και το ποίημα με διαφορετική μουσική». Ο Μίκης Θεοδωράκης ουσιαστικά δημιούργησε το κίνημα της Μελοποιημένης Ποίησης, συμβάλλοντας στην ανάδυση μιας πλειάδας ποιητών και στην αναβάθμιση του τραγουδιού. Συγχρόνως, βοήθησε μια ολόκληρη γενιά να αποκτήσει τον δικό της λόγο.
Η φήμη του ξεπέρασε από νωρίς τα σύνορα της χώρας. Συνέθεσε τον πιο αναγνωρίσιμο, ίσως, ελληνικό ρυθμό διεθνώς, το συρτάκι από την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» (1964), ενώ τραγούδια του ερμηνεύτηκαν από διάσημους καλλιτέχνες, όπως οι Beatles, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ και η Εντίθ Πιάφ. Επένδυσε μουσικά γνωστές ταινίες, όπως το «Ζ» (1969), που τιμήθηκε με το βραβείο BAFTA πρωτότυπης μουσικής, η «Φαίδρα» (1962), με τραγούδια σε στίχους Νίκου Γκάτσου και «Σέρπικο» (1973), για τη μουσική της οποίας ήταν υποψήφιος για Grammy το 1975 (το ίδιο βραβείο διεκδίκησε και για τη μουσική του «Αλέξη Ζορμπά» το 1966).

Ο Μ. Θεοδωράκης ήταν παντρεμένος με τη Μυρτώ Αλτίνογλου, με την οποία απέκτησαν έναν γιο και μία κόρη.

Το βιογραφικό του μεγάλου Έλληνα δημιουργού

Ο Μίκης (Μιχαήλ) Θεοδωράκης γεννήθηκε το 1925 στη Χίο και σπούδασε μουσική στην Αθήνα και το Παρίσι.

Κορυφαίος μουσικοσυνθέτης με δραστηριότητα τόσο στον χώρο της λαϊκής, όσο και της έντεχνης μουσικής. Μελοποίησε στίχους μερικών από τους μεγαλύτερους ποιητές της Ελλάδας, όπως ο Αγγελος Σικελιανός, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Ρίτσος και ο Μανόλης Αναγνωστάκης, καθώς και ποιήματα των Πάμπλο Νερούδα, Λόρκα και Μπερναρντ Μπίαμ.

Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα ήταν οι ψαλμωδίες της ορθόδοξης εκκλησίας, στις οποίες έπαιρνε μέρος σαν ψάλτης. Το 1937, άρχισε να παίρνει μαθήματα βιολιού στο Ωδείο Πατρών και το 1943 σπούδασε αρμονία και θεωρία στο Ωδείο Αθηνών.

Το 1943, εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και το 1944, έγινε γραμματέας εκπολιτισμού. Τον ίδιο χρόνο εντάχθηκε στον εφεδρικό ΕΛΑΣ Αθηνών και έλαβε μέρος σε μάχες κατά των Γερμανών και των Ταγμάτων Ασφαλείας, καθώς και στα Δεκεμβριανά, ενώ το 1945, συνελήφθη για πρώτη φορά.

Το 1946, ίδρυσε το ”Σωματείο Νέων Ελλήνων Μουσικών”.

Το 1947, εξορίστηκε στην Ικαρία και το 1948 μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο, από την οποία απολύθηκε τον Αύγουστο του 1949

Εξαιτίας της πολιτικής του δράσης και των διώξεων, που υπέστη, καθυστέρησε να πάρει το δίπλωμά του (1950) από το Ωδείο στην αρμονία, την αντίστιξη και τη φούγκα.

Από το 1954 έως το 1957, σπούδασε στο παρισινό Ωδείο με υποτροφία και συνέθεσε τρεις μουσικές μπαλέτου “Αντιγόνη”, “Οι Εραστές του Teruel” και “I, o feu auv Poudres”, που γνώρισαν επιτυχία στο Παρίσι και το Λονδίνο με επιτυχία, ενώ την ίδια περίοδο συνέθεσε και το έργο “Οιδίπους Τύραννος”.

Το 1957, η “Πρώτη Συμφωνία για πιάνο και ορχήστρα”, έλαβε το χρυσό μετάλλιο στο Φεστιβάλ της Μόσχας.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη (1963), της οποίας διετέλεσε και πρόεδρος (1964-67), συνελήφθη πάλι το 1963, επειδή έλαβε μέρος στη 1η Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης και ενώ ήταν ήδη γνωστός ως συνθέτης και μάλιστα με μεγάλη δημοτικότητα.

Το 1964, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής της ΕΔΑ στη Β’ εκλογική περιφέρεια Πειραιά, ενώ το 1965, εξελέγη μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ.

Το 1967, η δικτατορία των συνταγματαρχών απαγόρευσε την εκτέλεση, πώληση καθώς και την ακρόαση των τραγουδιών του. Την ίδια χρονιά ήταν ιδρυτικό μέλος της αντιστασιακής οργάνωσης ”Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο” (ΠΑΜ) και λόγω της δράσης του συνελήφθη, δικάστηκε από στρατοδικείο, φυλακίστηκε και στη συνέχεια εξορίστηκε. Το 1970, κάτω από τις πιέσεις της διεθνούς κοινής γνώμης, καθώς και πολλών προσωπικοτήτων και με την μεσολάβηση του Ζαν Ζακ Σρεβάν Σρεμπέρ, η δικτατορία τον άφησε να φύγει στο Παρίσι. Το ίδιο έτος έγινε πρόεδρος του ΠΑΜ και μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ εσ. Από την απελευθέρωσή του και μέχρι την πτώση της δικτατορίας τον Αύγουστο του 1974, έδινε συναυλίες σε όλο τον κόσμο προπαγανδίζοντας την αντίσταση του ελληνικού λαού και ζητώντας την πτώση της δικτατορίας.

Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα τα τραγούδια του ακούγονταν παράνομα και έγιναν σύμβολο αντίστασης.

Το 1972, ίδρυσε την πολιτική κίνηση ”Νέα Ελληνική Αριστερά” και ήταν συνιδρυτής του Εθνικού Συμβουλίου Αντίστασης. Το 1975, επανεξελέγη μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ και το 1978, συμμετείχε στις δημοτικές εκλογές ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων υποστηριζόμενος από το ΚΚΕ.

Το 1979, ήταν ιδρυτικό μέλος της Κίνησης για την Ενότητα της Αριστεράς (ΚΕΑ).

Επίσης ήταν ιδρυτικό μέλος (1987) της Ελληνοτουρκικής Επιτροπής Φιλίας. Το 1989, έγραψε τον πρόλογο στην βιογραφία του τότε αρχηγού της ΝΔ Κ. Μητσοτάκη, ο πρώτος τόμος της οποίας κυκλοφόρησε πριν από τις εκλογές του Ιουνίου. Μαζί με τον σκηνοθέτη Θεόδωρο Αγγελόπουλο υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου (Απρίλιος 1989), η οποία απονέμει τα βραβεία ”Φελίξ”.

Στις 16 Οκτωβρίου 1989, συμπεριλήφθηκε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας της οποίας ήταν υποψήφιος στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου. Υπήρξε ο μοναδικός πρώην βουλευτής του ΚΚΕ που εκτέθηκε με τη συντηρητική παράταξη και όπως δήλωσε στο Τύπο στρατεύτηκε με τη ΝΔ η οποία είναι η ισχυρή έπαλξη που μπορούσε να βγάλει τον τόπο από τα εθνικά αδιέξοδα στα οποία οδηγήθηκε από την οκτάχρονη πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Από τις 29 Νοεμβρίου 1989, έως τις εκλογές της 8ης Απριλίου 1990 υπήρξε ανεξάρτητος βουλευτής συνεργαζόμενος με τη Νέα Δημοκρατία.

Στις 30 Μαρτίου 1992, παραιτήθηκε από το αξίωμα του υπουργού Επικρατείας για να αφοσιωθεί, όπως ανέφερε, στο συνθετικό του έργο. Ταυτόχρονα, δήλωσε υποστήριξη στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και συμμετοχή στις εργασίες της Βουλής ως ανεξάρτητος βουλευτής συνεργαζόμενος με τη ΝΔ. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1992, υπέβαλε την παραίτησή του από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου, επειδή δέχθηκε στο διαγωνιστικό της τμήμα ταινία προερχόμενη από τη δημοκρατία των Σκοπίων, ως προερχόμενη από τη ”Δημοκρατία της Μακεδονίας”.

Το 1992, συνέθεσε τον ύμνο των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελόνης. Στις 12 Οκτωβρίου 1992, κατέθεσε δήλωση ανεξαρτησίας στο προεδρείο της Βουλής, τερματίζοντας τη συνεργασία του με την κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ, αλλά ταυτόχρονα δήλωσε ότι στηρίζει την πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Στις 9 Μαρτίου 1993, παραιτήθηκε από βουλευτής και ανέλαβε γενικός διευθυντής των μουσικών προγραμμάτων της ΕΡΤ (τη θέση του στη Βουλή κατέλαβε η Μερόπη Σπυροπούλου).
Στις 16 Ιουνίου 1994, παραιτήθηκε από τη θέση του γενικού διευθυντή των μουσικών συνόλων της ΕΡΤ, καταγγέλοντας την κυβέρνηση του Α. Παπανδρέου και τη γενική διεύθυνση της ΕΡΤ για προσπάθεια θανάτωσης του οργανισμού δια της μεθόδου της ασφυξίας. Η παραίτησή του έγινε δεκτή από το ΔΣ της ΕΡΤ στις 5 Οκτωβρίου.

Τον Ιούνιο του 1996, ορίστηκε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Τουρισμού που συστάθηκε από την υπουργό Ανάπτυξης Βάσω Παπανδρέου.

Την 1η Δεκεμβρίου του 2010 ανακοίνωσε την ίδρυση Κίνησης Ανεξάρτητων Πολιτών με το όνομα “Σπίθα” ενάντια στο καθεστώς του “Μνημονίου”, με στόχο τη συμμετοχή του κάθε ανεξάρτητου πολίτη για την έξοδο της χώρας από τη βαθειά κρίση, στην οποία την υποχρέωσαν η διεθνής κρίση του καπιταλισμού και οι εξαρτημένοι από διεθνή κέντρα εξέχοντες πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι.

Την 1η Φεβρουαρίου, μαζί με τον Μανώλη Γλέζο και τον καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου Γιώργο Κασιμάτη παρουσίασαν την πολιτική κίνηση ΕΛΑΔΑ (Ενιαία Λαϊκή Δημοκρατική Αντίσταση) με σκοπό τη συγκρότηση ενός μεγάλου αντιμνημονιακού μετώπου.

Μουσικό έργο

Έχει συνθέσει πλήθος έργων λαϊκής, έντεχνης και συμφωνικής μουσικής, καθώς και μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Μεταξύ των κορυφαίων έργων του περιλαμβάνονται:”Το τραγούδι του νεκρού αδελφού”, ”Επιτάφιος”, ”Επιφάνεια”, “Αρχιπέλαγος”, ”Πολιτεία Α”, “Πολιτεία Β”, ”Μικρές Κυκλάδες”, ”Λιποτάκτες”, ”Ρωμιοσύνη”, ”Ενας Ομηρος”, ”Μαουτχάουζεν”, ” Η γειτονιά των Αγγέλων”, ”Γράμματα από τη Γερμανία”, ”Αξιον Εστί”, ”Τα λαϊκά”, “Αρκαδία 1-11″, ”Κατάσταση Πολιορκίας”, ”Ο Ηλιος και ο Χρόνος”, “Ζ”, ”Πνευματικό Εμβατήριο”, ”Μυθιστόρημα”, ”Τα τραγούδια του Αγώνα”, “Τα τραγούδια του Αντρέα”, ”Μπαλάντες”, ”Canto General”, ”18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας”, ” Της Εξορίας”, ”Τα Λυρικά”, ”Τα λυρικότερα”, ”Ιφιγένεια”, ”Φαίδρα”, ”Ηλέκτρα”, ”Λιτανεία”, ”Συμφωνία Νο 4” και ”Συμφωνία Νο 7”.

Βραβεία-Διακρίσεις

  • Στις 24 Ιουλίου 1995, τιμήθηκε από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο, με το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος, ενώ τον Μάρτιο του 1996 του απονεμήθηκε το παράσημο του αξιωματικού της Λεγεώνας της Τιμής, ανώτατη διάκριση της Γαλλικής Δημοκρατίας.
  • Στις 27 Μαϊου 1996, το Πανεπιστήμιο Αθηνών τον αναγόρευσε ”ομοθύμως” επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Μουσικών Σπουδών.
  • Τον Μάρτιο του 2000, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).
  • Τον Ιούλιο του 2002, τιμήθηκε με το γερμανικό μουσικό βραβείο ”Εριχ Κόρνγκολντ”. Το Μάιο του 2005, τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο μουσικής για το 2005, από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσικής και την UNESCO (Το βραβείο τού απονεμήθηκε το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου).
  • Στις 31 Ιουλίου του 2005, τιμήθηκε με το βραβείο “Διάλογος των Πολιτισμών” από το ρωσικό μη κυβερνητικό Ίδρυμα του Ανδρέα Πρωτόκλητου και το Κέντρο Εθνικής Δόξας της Ρωσίας και την 1η Αυγούστου, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το Μάιο του 2006, τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας οκτώ τμημάτων του Πανεπιστημίου.
  • Τον Μάρτιο του 2007, τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Συγγραφικό έργο.

Μεταξύ των βιβλίων του περιλαμβάνονται:”Το χρέος” (δύο τόμοι), εκδ. Τετράδια της Δημοκρατίας 1970-1971, “Το μανιφέστο των Λαμπράκηδων”, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, “Μουσική για τις μάζες”, εκδ. Ολκός, 1972, “Στοιχεία για μια νέα πολιτική”, “Δημοκρατική και συγκεντρωτική αριστερά”, 1976, “Οι μνηστήρες της Πηνελόπης”, εκδ. Παπαζήσης, 1976, “Περί Τέχνης”, 1976, “Η αλλαγή. Προβλήματα ενότητας της Αριστεράς”, 1978, “Μαχόμενη Κουλτούρα”, 1982, ”Για την ελληνική μουσική”, 1983 (το 1986 επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη), ”Ανατομία της σύγχρονης μουσικής”, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 1983, ”Star Sυstem”, εκδ.Κάκτος, 1984, ”Οι δρόμοι του αρχάγγελου” (αυτοβιογραφία σε πέντε τόμους), εκδ. Κέδρος, 1986-1995, “Ζητείται Αριστερά”, εκδ. Σιδέρη 1989, “Αντιμανιφέστο”, εκδ. Γνώσεις, “Που πάμε”, εκδ. Γνώσεις, 1989, ”Να μαγευτώ και να μεθύσω”, 2000, εκδ. Λιβάνη και η τριλογία ”Που να βρω την ψυχή μου”, 2003, με αποσπάσματα από συνεντεύξεις, άρθρα και ομιλίες του της τελευταίας δεκαετίας, “Σπίθα για μια Ελλάδα ανεξάρτητη και δυνατή”, Συνέγραψε πολλούς κύκλους ποιημάτων που μελοποίησε ο ίδιος, μεταξύ των οποίων και τα: ”Το τραγούδι του νεκρού αδελφού”, ”Ο Ηλιος και ο Χρόνος”, “Αρκαδία Ι”, “Αρκαδία VI” και “Αρκαδία X” και το “Τραγούδι της γης” από τη συμφωνία.
Έχει επίσης δημοσιεύσει πολλά έργα στα Γαλλικά.

Διετέλεσε υπουργός Ανευ Χαρτοφυλακίου (11/04/1990 08/08/1991) και υπουργός Επικρατείας (08/08/1991 30/03/1992)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΣΥΝΤΑΚΤΗ