Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2019
[20.00] Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης
«Η Ξάνθη και η Κατίνα Βέικου Σεραμέτη»
Με την Δήμητρα Κατάκη, φιλόλογο.
Αποσπάσματα από το έργο της Κατίνας Βέικου Σεραμέτη διαβάζει η θεατρική ομάδα της ΦΕΞ.
Κατίνα Βεΐκου – Σεραμέτη (1912-1989)
Η Κατίνα Βεΐκου – Σεραμέτη γεννήθηκε στους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης το 1912. Καταγόταν από ευκατάστατη ναυτική οικογένεια η οποία ακολούθησε την τύχη του Ελληνισμού κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1922, και έγινε πρόσφυγας στην μητροπολιτική Ελλάδα. Κατά το 1931 αποφοίτησε από το Διδασκαλείο Θεσσαλονίκης και αμέσως διορίστηκε ως η πρώτη δασκάλα του χωριού Μύκη στα Πομακοχώρια της Ξάνθης.
Ασχολήθηκε από μικρή ηλικία με τη συλλογή λαογραφικού υλικού της Ανατολικής Θράκης, και ιδιαίτερα των Επιβατών, ενώ αργότερα ασχολήθηκε και με την καταγραφή λαογραφικού υλικού της Ξάνθης. Είχε εκδώσει πολλές ποιητικές συλλογές, ενώ έγραφε συστηματικά και στο ξανθιώτικο λαογραφικό περιοδικό «Θρακικά Χρονικά» άρθρα που αφορούσαν στη λαογραφία της Ξάνθης αλλά και των Επιβατών της Ανατολικής Θράκης. Το 1952 τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο της “Εν Αθήναις Γλωσσικής Εταιρείας”.
Η προσφορά της στα πολιτιστικά δρώμενα της Ξάνθης γίνεται ιδιαίτερα αισθητή μέσα από τη συμμετοχή της στην ίδρυση και μετέπειτα λειτουργία της Φ.Ε.Ξ.
Απόσπασμα από τις «Μικρές ιστορίες της Ξάνθης – Sort stories of Xanthi
Εισαγωγή στα λαογραφικά στοιχεία της Ξάνθης
Η Φιλοπρόοδος Ένωση Ξάνθης και η ιστορία της Λαογραφίας της περιοχής είναι άρρηκτα δεμένες από την ίδρυση της ίδια της Ένωσης. Το καταστατικό του 1952 ορίζει ως έναν από τους σκοπούς του σωματείου «την ανύψωση της πολιτιστικής και μάλιστα πνευματικής στάθμης της πόλεως και της περιφέρειας της Ξάνθης». Για την επίτευξη του στόχου αυτού αρχίζει άμεσα η συγκέντρωση λαογραφικού και ιστορικού υλικού της περιοχής. Παράλληλα, στο ίδιο καταστατικό, ορίζεται πως το Διοικητικό Συμβούλιο θα πρέπει να εκλέγει εφόρους μεταξύ των μελών, οι οποίοι θα είναι υπεύθυνοι για την επίτευξη των επιμέρους στόχων.
Για την εφαρμογή του προγράμματός της, η ΦΕΞ ίδρυσε το 1955, μετά από τρία μόλις χρόνια παρουσίας του σωματείου, τη Λαογραφική Εφορία της. Πρώτη έφορος υπήρξε η Κατερίνα Σεραμέτη, αντιπρόεδρος τότε της ΦΕΞ και ήδη βραβευμένη από τη «Γλωσσική εν Αθήναις Εταιρεία της Ακαδημίας» για το έργο της «Επιβάτες-Εικόνες που δε σβήνουν». Τα υπόλοιπα μέλη της Λαογραφικής εταιρείας της ΦΕΞ ήταν ο Χ. Βενιζέλος, ο καθηγητής Χ. Μυλονώπουλος, ο Π. Αναστασιάδης, και ο Τ. Μεταλλινός.
Την εποχή ίδρυσης της εφορίας αυτής, η Ξάνθη ήταν από τις λίγες περιοχές της χώρας που δεν υπήρχε ακόμη καμία κίνηση διάσωσης λαογραφικού και ιστορικού υλικού. Ξεκινάει λοιπόν η συγκέντρωση και αρχειοθέτηση ηθών και εθίμων, παροιμιών, παραδοσιακών χορών και μουσικής, εορτών και πανηγύρεων και πολλών άλλων που αποτελούν σήμερα ένα αξιόλογο αρχείο του λαογραφικού Μουσείου. Καταγράφεται μάλιστα η πρώτη εκδήλωση της Λαογραφικής Εταιρείας της ΦΕΞ στις 28 Ιανουαρίου 1955 στο Κουτσό, με εισηγήτρια την Κατερίνα Σεραμέτη. Παρουσιάζει δύο θέματα που σηματοδοτούν την απαρχή των προσπαθειών της εταιρείας: «Γιατί η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης ιδρύει ιστορικό και λαογραφικό αρχείο» και «Καθορισμός τρόπου εργασίας του ιστορικού και λαογραφικού αρχείου της ΦΕΞ». Δηλώνεται έτσι εξ αρχής η πρόθεση μιας συστηματικής και κατά το δυνατό επιστημονικής καταγραφής του λαϊκού πολιτισμού του τόπου και φυσικά η διάσωση και διατήρηση του υλικού αυτού. …
