Στη δίκη της Χρυσής Αυγής πραγματοποιήθηκαν 97 δικάσιμοι το 2017. Αριθμός αισθητά μεγαλύτερος από τις 69 δικασίμους της προηγούμενης χρονιάς, δείγμα επιτάχυνσης της διαδικασίας. Ακόμα σημαντικότερα, όσα αποκαλύφθηκαν για τη δράση της οργάνωσης.

Ενδεικτικά: η σφοδρότητα της επίθεσης στο ΠΑΜΕ και η συνομιλία Δεβελέκου – Λαγού αμέσως μετά λίγες αμφιβολίες αφήνουν για τον προσχεδιασμένο χαρακτήρα της επιχείρησης. Η καταδρομική επίθεση στο στέκι «Αντίπνοια» με παράγγελμα λήξης και διακριτούς ρόλους των επιτιθέμενων. Οι εντολές κατηγορούμενων βουλευτών για εμπρησμούς σε καταστήματα μεταναστών και λατρευτικούς χώρους. Η γεωγραφική διασπορά της δράσης. Η συστηματική αντιποίηση αρχής (Μπαρμπαρούσης επικεφαλής «κλιμακίου ελέγχου» σε λαϊκές), οι απειλές (Κασιδιάρης επικεφαλής ομάδας στην Κρήτη λέει σε αστυνομικό «Μέχρι το βράδυ θα έχεις νεκρούς»). Η βία των ταγμάτων: «Το θύμα νόμιζε ότι ήταν αστυνομικοί, κάνανε έλεγχο των διοικητικών εγγράφων του και μετά έσκιζαν τα χαρτιά του και άρχιζε σφοδρή επίθεση με τέιζερ, κλομπ, ρόπαλο του μπέιζμπολ, σιδερογροθιές, μπουκάλια». Ο επιχειρησιακός ρόλος των βουλευτών: ο Μίχος αναγνωρίζεται επικεφαλής επίθεσης στην Πάρο. Ο κομβικός ρόλος του περιφερόμενου τάγματος εφόδου της Νίκαιας. Το επιχειρησιακό στίγμα από τον Κασιδιάρη: «Οι καλές δουλειές νύχτα γίνονται». Καταθέσεις των φωτορεπόρτερ που έπεσαν θύματα νεοναζιστικής βίας («Παναγιώταρος – Μίχος καθοδηγούσαν») και δημοσιογράφων («Ο Παναγιώταρος του πάταγε το κεφάλι σαν σκουλήκι στον Μελιγαλά»).

Πιο αποκαλυπτικοί, οι ίδιοι οι χρυσαυγίτες μάρτυρες. «Οταν χαιρετούσαμε ναζιστικά, τον Αδόλφο Χίτλερ είχαμε στο μυαλό, όχι τον Αριστοτέλη… Στη Χ.Α. δεν γινόταν τίποτα χωρίς να έχει δοθεί εντολή και να έχει ληφθεί σχετική άδεια» (Σταύρου, υποψήφιος βουλευτής, συνεργάτης της Χ.Α. στη Βουλή). Οι συγκλονιστικές καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων. Μάρτυρας Α: οι εντολές για «βόλτες» (συνθηματικός όρος για τις παγανιές για μετανάστες) και οι προγραμματισμένες επιθέσεις. «Ρουπακιάς και Κασιδιάρης οι εκπαιδευτές». Μάρτυρας Β: «Είχε κλωτσήσει Πακιστανό στο κεφάλι σαν να επρόκειτο για μπάλα σε πέναλτι… Για κάθε περιστατικό υπάρχει εντολή από πάνω. Ολα λειτουργούσαν βάσει ιεραρχίας». Μάρτυρας Γ: «Ο Γερμενής με έμαθε να σκοτώνω… Τίποτα δεν γινόταν εν αγνοία του Λαγού».

Μάρτυρας Δ: «Επινοούσαν επιθέσεις Πακιστανών εναντίον Ελλήνων… Κεντρικός ο Μπούκουρας στο κυνήγι μεταναστών». Μάρτυρας Ε: «Φοβόμουν για τη ζωή μου… Γίνονταν μαθήματα σφαγής σε αμνοερίφια». Η αντίδραση της υπεράσπισης απέναντι στους προστατευόμενους μάρτυρες θύμισε σκηνή από ταινία του Σκορσέζε. Θύμισε, δηλαδή, την αντίδραση συνδικάτου του εγκλήματος προς τα μετανοημένα μέλη του. Τους χαρακτήρισε ψυχοπαθείς, ναρκομανείς, κατασκευασμένους ψευδομάρτυρες.

Καίριας σημασίας η εισφορά δημοσιογράφων που χρόνια και συστηματικά ερευνούν τη Χ.Α. Ο Δ. Ψαρράς: «Πρόκειται για ακραιφνώς ναζιστική οργάνωση… Δεν υπάρχει Χ.Α. χωρίς Μιχαλολιάκο… Η Χ.Α. αποτελεί εγκληματική οργάνωση και χρησιμοποιεί το κόμμα ως κάλυμμα». Εξάλλου, η ίδια η Χ.Α. έστειλε στον Ψαρρά σε ανύποπτο χρόνο το εθνικοσοσιαλιστικό πρώτο της καταστατικό. Ο Γ. Μπασκάκης: «Η βία είναι το μήνυμα της Χ.Α.».

Σημαντικές μαρτυρίες φώτισαν τον χαρακτήρα της οργάνωσης. Ν. Αλιβιζάτος: «Η Χ.Α. χωρίς τη βία παύει να υπάρχει. Είναι εγκληματική οργάνωση». Γ. Καμίνης: «Αν ήταν στο χέρι της Χ.Α., θα έπνιγε όλους τους μετανάστες στο Αιγαίο» – «Ηθελαν να κρύψουν ότι είναι μια οργάνωση που δολοφονεί». Μ. Σπουρδαλάκης: «Κόμμα πολιτοφυλακή με στρατιωτική δομή». Τα λόγια των ίδιων των μελών στον Αγιο Παντελεήμονα. «Μιλούσαν με περηφάνια για τους φούρνους του Αουσβιτς» – «Μετά τις εκλογές θα βγουν και τα μαχαίρια» (Γεωργούσης, δημιουργός του ντοκιμαντέρ «The Cleaners»). Αλλά και οι πράξεις τους, η ένταση στο δικαστήριο όταν χρυσαυγίτης είπε στη Μάγδα Φύσσα: «Πού είναι ο Παύλος σου τώρα;», και έξω από αυτό με την επίθεση στη δικηγόρο Κουνιάκη.

Η χρονιά κλείνει με την εμβληματική κατάθεση του Δ. Κουσουρή, θύματος δολοφονικής επίθεσης το 1996: «Ζω από θαύμα». Θύμισε ότι ο καταδικασμένος Περίανδρος «έδωσε» τον Μιχαλολιάκο ως ηθικό αυτουργό και τον Παναγιώταρο ως φυσικό. Η παρουσία του Κουσουρή στο δικαστήριο ήταν τρανή απόδειξη των διαχρονικών ευθυνών της Ελληνικής Δικαιοσύνης για την ατιμωρησία και τη δράση της Χ.Α.. Στο δικαστήριο καταδείχτηκαν επίσης οι τεράστιες και εν πολλοίς αδιερεύνητες ευθύνες της ΕΛ.ΑΣ.: «Να πάτε στον ΣΥΡΙΖΑ να σας προστατεύσει», είπε ο επικεφαλής αστυνομικός των ΥΑΤ σε θύματα της Χ.Α. «Το ματς αστυνομίας – Χ.Α. ήταν φιλικό», δήλωσε φωτορεπόρτερ που έβλεπε επανειλημμένα στον δρόμο τις υπόγειες διαδρομές που συνδέουν τη Χ.Α. με την Αστυνομία.

Το 2017 φώτισε τον ναζιστικό χαρακτήρα της Χ.Α., το modus operandi, την ιεραρχία, τον ρόλο του αρχηγού και της ηγετικής ομάδας, την κομβική σημασία της βίας, τη συντεταγμένη λειτουργία, τη διάρκεια στον χρόνο, την ευθεία απειλή για τη δημόσια ειρήνη και τη λειτουργία της δημοκρατίας. Θα διανύσουμε το 2018 με τους τελευταίους μάρτυρες κατηγορίας, το αναγνωστέο υλικό και τους μάρτυρες υπεράσπισης. Οσο κι αν η δίκη μοιάζει να έχει ξεχαστεί από τα περισσότερα ΜΜΕ, είναι εμφανής η καταλυτική της επίδραση στην ίδια τη Χ.Α., που παρουσιάζει φαινόμενα διάλυσης, με αλληλοκαταγγελίες και αποχωρήσεις βουλευτών και στελεχών. Η ετυμηγορία θα αποτελέσει την κορύφωση αυτής της μακράς διαδικασίας, αλλά ρίχνει ήδη τη βαριά της σκιά στα πρόσωπα και την οργάνωση.

Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου για τη Δίκη της Χρυσής Αυγής

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο ένθετο ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ που κυκλοφορεί με την εφημερίδα «Νέα Σελίδα», 30/12/2017