Βάση της ελληνοτουρκική φιλίας είναι η Συνθήκη της Λωζάνης και ως τέτοια δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. Αυτό υπογράμμισε υποδεχόμενος στην Ελλάδα τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος. Ο κ.Ερντογάν, πάντως, επέμεινε στη θέση του για ανάγκη ‘αναθεώρησης’ της Συνθήκης της Λωζάνης, ισχυριζόμενος μάλιστα ότι δεν εφαρμόζεται σε ό,τι αφορά τις θρησκευτικές ελευθερίες της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη.
Μάλιστα, για μία ακόμη φορά ο τούρκος πρόεδρος μίλησε ουσιαστικά για τουρκική μειονότητα στη Θράκη, κάνοντας αναφορές σε αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και συνέχισε κάνοντας εκτενείς αναφορές στον τρόπο εκλογής του Πατριάρχη στο Φανάρι για να ισχυρισθεί ότι αντίστοιχα εμποδίζεται η εκλογή του αρχιμουφτή στη Θράκη με το διορισμό από το κράτος. Ο διάλογος ανάμεσα στους δύο άνδρες ήταν έντονος και ο κ.Παυλόπουλος φάνηκε ευθύς εξ αρχής αποφασισμένος να μην αφήσει ούτε λέξη από τις χθεσινές δηλώσεις του κ.Ερντογάν στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Σκάι, αναπάντητη. Το αποτέλεσμα ήταν να εξελιχθεί ένα σκληρό ντιμπέιτ ανάμεσα στους δύο προέδρους με διαλόγους που σπάνια εξελίσσονται σε ανάλογες συναντήσεις.
Παυλόπουλος: Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους
“Σας υποδεχόμαστε στην Αθήνα 65 χρόνια μετά την επίσκεψη του Τζελάλ Μπαγιάρ, που είναι ιστορική για την ειρήνη και την ασφάλεια της περιοχής. Η επίσκεψή σας θα είναι ιστορική για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Είμαστε εδώ για να σας σφίξουμε το χέρι, να δημιουργήσουμε γέφυρες φιλίας, είμαστε έτοιμοι να είμαστε η πόρτα και το παράθυρο της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση”, είπε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος απευθυνόμενος στον κ.Ερντογάν. “Είναι αυτονόητο ότι για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους και να είναι η επίσκεψη ιστορική, αυτό λόγω της ιστορίας της Ελλάδας και της ιδιότητάς της του μέλου της ΕΕ πρέπει να είναι σεβαστό το σύνολο του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της ΕΕ από κάθε υποψήφιο μέλος της ΕΕ. Για να μείνω στο διεθνές δίκαιο, γυρίζω πίσω στην εποχή της επίσκεψης που οργανώθηκε από τον Βενιζέλο, τον Ατατούρκ και τον Ινονού, αποφασίσθηκε η βαση της φιλίας μας, που είναι η Συνθήκη της Λωζάνης. Η Συνθήκη είναι αδιαπραγμάτευτη. Δεν χρειάζεται ούτε διαπραγμάτευση, ούτε αλλαγές, δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες”, είπε χωρίς περιστροφές ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος απαντώντας ευθέως στις χθεσινές προκλητικές δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. “Η Ελλάδα ευνοεί την ευρωπαϊκή προοπτική και άλλων χωρών, αλλά με προϋποθέσεις σεβασμού του διεθνούς δικαίου και κεκτημένου. Οι χώρες που θέλουν να είναι μέλη της ΕΕ πρέπει να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Ξέρετε πόσο εμείς θέλουμε να λυθεί το Κυπριακό και ζητούμε το σεβασμό των διεθνών συνθηκών. Εδώ είμαστε να φτάσουμε σε μια λύση που είναι ευκταία, αλλά με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ταιριάζουν σε μια χώρα μέλος της ΕΕ”, πρόσθεσε ο κ.Παυλόπουλος υπό το συνοφρυωμένο βλέμμα του Ερντογάν. “Θα αποδείξουμε ότι και τα δύο κράτη με βάση την ιστορία, μπορούν να αναδείξουν τα ιδεώδη που τα διεπνέουν, οι αρχές της Δικαιοσύνης και ο Ανθρωπισμός” συνέχισε ο κ.Παυλόπουλος, ενώ την ίδια ώρα ο κ.Ερντογάν άρχισε να ανατρέχει σε σημειώσεις του.
“Σας διαβεβαιώ ότι θέλουμε όλοι, και πρώτος εγώ, αυτή η επίσκεψή σας να μείνει ιστορική. Προσυπογράφω στο ακέραιο ότι όποια διαφορά κι αν έχουμε αυτή θα πρέπει να λυθεί στη βάση του Διεθνούς δικαίου. Να δούμε υπό ποιους όρους θα κάνουμε τη φιλία μας ισχυρή. Νομίζω ότι είναι κοινό ρητό ότι οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Πάνω σ’ αυτούς τους λογαριασμούς θα κάνουμε καλύτερη τη μεταξύ μας φιλίας. Καλώς ορίσατε στην Αθήνα”.
Ερντογάν: Υπάρχουν θέματα στη Συνθήκη που δεν κατανοούνται σωστά
Παίρνοντας το λόγο, ο κ.Ερντογάν είπε ότι ‘πράγματι η σημερινή μέρα ειναι ιστορική. Είναι μεγάλη ευχαρίστηση για μένα να κάνω την πρώτη επίσκεψη μετά τον Τζελάλ Μπαγιάρ. Επιθυμώ επίσης η επίσκεψη να αποτελέσει ένα νέο σημείο καμπής στις σχέσεις των δύο χωρών. Διατυπώσατε αλήθειες και πραγματικότητες ανοιχτά και ξεκάθαρα θα κάνω το ίδιο και γω. Νομίζω ότι στο θέμα της Συνθήκς της Λωζάνης υπάρχουν θέματα που δεν κατανοούνται σωστά. Είναι συμφωνία που υπιογράφτηκε πριν από 94 χρόνια, όχι μόνο ανάμεσά μας, αλλά ανάμεσα σε 11 χώρες. Στη συνθήκη υπάρχει ακόμη και η Ιαπωνία. Αλλαξαν πολλά σ’ αυτά τα χρόνια και ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα.
Είπατε ότι στη Συνθήκη χαρακτηρίζεται μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα και στο Ευρωπαϊκό Δικαιστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, υπάρχει η αναφορά Τουρκικά. Και θέλω να αναφερθώ ακόμη σε ένα θέμα, ότι πρέπει να διερευνήσουμε προσεκτικά τις ανάγκες διαβίωσης των ανθρώπων εκεί. Μπορούν οι άνθρωποι να ασκήσουν τη θρησκεία τους με βάση της Συνθήκη της Λωζάνης, Υπάρχει προσπάθεια να διορίζονται από το κράτος οι μουφτήδες. Στην Τουρκία ο Πατριάρχης δεν είναι διορισμένος, εκλέγεται. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης η επιτροπή που τον εκλέγει προβλέπει συγκεκριμένο αριθμό μελών με τουρκική ιθαγένεια. Εμείς κάνουμε ό,τι προβλέπεται. Στη Δυτική Θράκη δεν μπορούν να εκλέγουν τον αρχιμουφτή τους. Δεν εφαρμόζεται η Συνθήκη της Λωζάνης. πρέπει να αποδείξουμε στον τόπο αυτό ότι είναι σε ισχύ η Συνθήκη της Λωζάνης.
Το συζητήσαμε με τους κ.Σημίτη, Καραμανλή, Παπανδρέου, το ίδιο κάνουμε με τον κ.Τσίπρα τώρα, αλλά δεν μπορούμε να πάρουμε κάποιο αποτέλεσμα. Αν κοιτάξουμε την οικονομική πτυχή του θέματος στη Δυτική Θράκη οι άνθρωποι είναι φτωχότεροι. Στη Δυτική Θράκη δεν μπορούν να χωνέψουν ούτε τη λεξη ‘τουρκική”. Εγώ είμαι της άποψης ότι πρέπει να ξεπεράσουμε αυτά τα πράγματα. Οταν μιλάω για επικαιροποίηση εννοώ ακριβώς αυτά τα θέματα. Υπάρχουν και προβλήματα στρατιωτικά. Οταν αποχωρήσατε από το ΝΑΤΟ σας στηρίξαμε για να ξαναγίνετε. Αν είχαμε εμποδίσει εμείς, δεν θα είχατε ενταχθεί ξανά. Δεν το αξιολογήσαμε έτσι. Σας είδαμε σαν γείτονες, το ίδιο κάνουμε και σήμερα.
Το ίδιο ισχύει και για το Κυπριακό. Ημουν μέλος των συνομιλιών, είμαστε και εμείς, όπως εσείς εγγυήτρια χώρα και ήμουν παρών στις συνομιλίες με τον Κόφι Ανάν. Στιο αποτέλεσμα εκείνων των συνομιλιών έπρεπε να βρεθεί λύση, αλλά δυστυχώς δεν εφαρμόσθηκαν ποτέ. Δεν τηρούνται και οι υποσχέσεις που δίνει η ΕΕ. Δεν έθεσε σε εφαρμογή καμία υπόσχεση που έδωσε στον οικονομικό τομέα, ακόμη και σήμερα. Εμείς τηρούμε τη δέσμευσή μας σε όλα αυτά τα θέματα. Ο στόχος μας είναι να βρεθεί δίκαιη και βιώσιμη λύση. Το ίδιο να πράξουμε και στο Αιγαίο.
Υπάρχουν διάφορα θέματα που αναφέρονται στη Συνθήκη της Λωζάνης, έχουν αλλάξει πολλά στα 94 χρόνια, πρέπει να κάνουμε αυτά που είναι άμεσα. Αν το εξετάσουμε και οι δύο πλευρές θα αποδεχθούν ότι πρέπει να αλλάξουν πράγματα. Το θέμα της προστασίας των δικαιωμάτων των ομογενών μας στη Δυτική Θράκη είναι ύψιστη προτεραιότητα για μας. Επιθύμησα να κάνω επίσκεψη στη Δυτική Θράκη, δυστυχώς κάποιοι ενοχλούνται και προκαλούν προβοκάτσια, αναρτήθηκαν διάφορες αφίσες, χαράχθηκαν σύμβολα στις πόρτες.
Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν και τα συν και τα πλην, αλλά πρέπει να μην ξεχάσουμε ότι ένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας επέδειξε το θάρρος να κάνει αυτή την επίσκεψη και τα αρνητικά στοιχεία πρέπει να τεθούν υπό έλεγχο. Μπορούμε να τα συζητήσουμε όλα αναλυτικά στη συνέχεια. Η επιθυμία μου είναι η επίσκεψη να έχει θετικά αποτελέσματα. Πρέπει να εντατικοποιήσουμε τις σχέσεις μας σε όλους τομείς -οικονομικό, στρατιωτικό, τουρισμό. Πρέπει να εστιάσουμε στο θέμα αυτό. Πρέπει να συνεχίσουμε τη στήριξη που δίνουμε στη συνεργασία των δύο χωρών. Πρέπει να κοιτάξουμε στο γεμάτο μέρος του ποτηριού για να ενισχύσουμε τις μεταξύ μας σχέσεις και πιστεύω ότι η επίσκεψη αυτή θα κοιτάξουμε μπροστά.
Ανταπαντώντας ο κ.Παυλόπουλος σημείωσε ότι εκείνος δεν είναι εκτελεστικός πρόεδρος όπως ο Ερντογάν, αλλά η κυβέρνηση θα απαντήσει σε όσα είπε ο τούρκος πρόεδρος. Παρατήρησε ωστόσο, ότι ως νομικός, επειδή μιλά για επικαιροποίηση της Συνθήκης, ότι η ερμηνεία του Δικαίου, οι μέθοδοι είναι εκείνες που επιτρέπουν την προσαρμογή της συνθήκης στα εκάστοτε δεδομένα. “Αν αποφεύγαμε ορισμένους όρους, θα αποφεύγαμε και παρερμηνείες”, κατέληξε ο κ.Παυλόπουλος. Στην τελευταία αποστροφή του κ.Παυλόπουλου πάντως, ο κ.Ερντογάν χαμογέλασε για ένα- δυο δευτερόλεπτα, πράγμα που δεν είχε κάνει καθ’ όλη τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Ελληνα Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Από την πλευρά του ο κ.Ερντογάν είπε ότι πρέπει να δώσει απάντηση σε όσα είπε ο κ.Παυλόπουλος. “Θα ήταν αλλιώς ασέβεια απέναντι στον εαυτό μου. Δεν είμαι καθηγητής Νομικής, αλλά ξέρω το Δίκαιο. Υπάρχει αναφορά στον όρο επικαιροποίηση και εμείς αυτό επικαλούμαστε. Αναφέρθηκα σ’ αυτά τα θέματα γιατί το κάνατε εσείς. Αλλιώς θα τα συζητούσα με τον κ.Τσίπρα. Οπως και να έχει τα συζητήσαμε εσείς εκ μέρους της Ελλάδας και εγώ εκ μέρους της Τουρκίας. Και στην Τουρκία υπήρχαν προβλήματα γι’ αυτό προβήκαμε σε αλλαγές. με τις εκλογές που θα γίνουν το 2019 θα κάνουμε αλλαγή συστήματος διακυβέρνησης στη χώρα μας. Και αυτό είναι το πρώτο βήμα μιας νέα διαδικασίας που ξεκινά στην Τουρκία”.
Ερμηνεία χρήζουν οι Συνθήκες, όχι αναθεώρηση ούτε επικαιροποίηση, επανέλαβε ο Προκόπης Παυλοπουλος
Μιλώντας μετά τις δηλώσεις Ερντογάν, ο Έλληνας Πρόεδρος, επικαλούμενος και την πανεπιστημιακή του ιδιότητα, σημείωσε ότι οι Συνθήκες δεν χρειάζονται αναθεώρηση ή επικαιροποίηση. Η ερμηνεία του Δικαίου είναι αυτή που επιτρέπει την προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται και όροι που οδηγούν σε παρεξηγήσεις, ανέφερε ο κ. Πρ. Παυλόπουλος.
Kλίμα συνεννόησης στη συνάντηση με Τσίπρα
Eπιδιώκουμε να χτίσουμε γέφυρες μεταξύ μας και θέλω να πιστεύω ότι αυτός είναι και ο δικός σας σκοπός, είπε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας απευθυνόμενος στον Τούρκο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Μέγαρο Μαξίμου.
Πρέπει όμως για να χτίσουμε σταθερές γέφυρες να τις χτίσουμε σε γερά θεμέλια και όχι να υψώσουμε τοίχο». «Θέλω να πιστεύω ότι αυτός είναι και ο δικός σας σκοπός», συμπλήρωσε και υπογράμμισε: «Για να χτίσουμε γέφυρες πρέπει να τις χτίσουμε σε σταθερά θεμέλια. Και σταθερά θεμέλια στις σχέσεις δυο χωρών είναι ο αλληλοσεβασμός, ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο, στις διεθνείς συνθήκες και στην εδαφική ακεραιότητα» ανέφερε ο πρωθυπουργός. Διαφορές υπήρχαν πάντα, οι θέσεις σας είναι γνωστές όπως και οι δικές μας τόνισε ο πρωθυπουργός.
«Τουρκία και η Ελλάδα πρέπει να πιστέψουν ότι πρέπει να εστιάσουν στο γεμάτο μέρος του ποτηριού και να παραμερίσουν το κενό του ποτηριού και χρειάζεται να οικοδομήσουμε τις συνομιλίες μας σε αυτή την αντίληψη» ανέφερε από την πλευρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Οι λαοί μας έχουν πάρα πολλά κοινά σημεία αρκεί να παραμερίσουμε κάποιους που έχουν ιδεολογικές εμμονές. Εμείς ως τουρκική δημοκρατία ποτέ δεν εποφθαλμιούμε τα εδάφη μιας άλλης χώρας» ανέφερε ο Τούρκος Πρόεδρος και συμπλήρωσε:
«Έχετε και εσείς ομογενείς στην Τουρκία όπως έχουμε και εμείς εδώ. Μακάρι να μην είχαν διαπραχθεί τα λάθη που έγιναν και οδήγησαν στην αποχώρηση πολιτών και να μην είμαστε στην κατάσταση που είμαστε σήμερα. Αλλά θεωρώ ότι αυτό είναι κομμάτι της ιστορίας. Πιστεύω ότι πρέπει να οικοδομήσουμε πάνω σε γερά θεμέλια. Αν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε με βάση ορισμένες αρχές κοινής λογικής, κοινού λόγου θα μπορέσουμε να επιλύσουμε πολλά προβλήματα. Εκπροσωπώ τον τουρκικό λαό που είναι ευγνώμων σε σας προσωπικά».
Το κλίμα της συνάντησης Τσίπρα – Ερντογάν, που είναι σε εξέλιξη, φαίνεται, τουλάχιστον από τις πρώτες δηλώσεις, καλύτερο σε σχέση με την κόντρα μπροστά στις κάμερες που προηγήθηκε κατά τη συνάντηση των Ερντογάν με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο. Με την ολοκλήρωση της συνάντησης θα ακολουθήσουν δηλώσεις.
