9 γέφυρες είχε το 19ο και τον 20ο αιώνα η Ξάνθη, όπως αναφέρουν διάφορες μαρτυρίες ενώ ο γνωστός συλλέκτης Τάσος Τεφρωνίδης φρόντισε να αποτυπώσει σε μια σημερινή κάτοψη της πόλης την εποχή που ο Κόσυνθος είχε και δυτική κοίτη και η Ξάνθη θύμιζε τις ευρωπαϊκές πόλεις που διαρρέουν ποτάμια αλλά και πολλά ρέματα, που επίσης έχουν υπογειοποιηθεί σήμερα
Τότε, στο σημείο που οι Ξανθιώτες ονομάζουν “παραλία” εδώ και λίγες δεκαετίες, πράγματι περνούσε η δυτική κοίτη του Κόσυνθου στη θέση της οδού Βασ. Σοφίας, της οδού Ύδρας και του σημερινού παζαριού και έμοιαζε όντως με παραλία.
Η δυτική κοίτη εγκαταλείφθηκε και επιχωματώθηκε μετά το 1913 λόγω των πολλών καταστροφών που προκαλούσαν τα ορμητικά νερά της και η ροή διοχετεύτηκε στην ανατολική, που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Στην αποξηραμένη κοίτη προέκυψε η έκταση του σημερινού παζαριού μπροστά στο μεγάλο χάνι.
Η περιοχή που σήμερα βρίσκονται το Κολυμβητήριο και η Πολυτεχνική Σχολή ήταν η νησίδα Καναρά που περιελάμβανε το συνοικισμό Ταμπακχανέ (βυρσοδεψία) στη θέση των οποίων ανεγέρθηκε αργότερα το συγκρότημα ΠΡΟΚΑΤ. Η πανοραμική άποψη του 1905 δείχνει πραγματικά μια πολύ διαφορετική Ξάνθη.
Αμέσως μετά, η πανοραμική όψη στη διάρκεια του μεσοπολέμου, δείχνει ακόμη την παλιά ροή ενώ έχουν ανεγερθεί κτίρια όπως αυτό του κινηματοθέατρου “Ωραία Θέα” (μετέπειτα Ηλύσια και σημερινό Κυβερνείο) αλλά και αυτό του δημοτικού ηλεκτροφωτισμού, που ήταν στη θέση της σημερινής ΔΕΗ.
Κάνετε κλικ στις φωτο για μεγέθυνση
[envira-gallery id=”29623″]
Οι γέφυρες της δυτικής κοίτης και οι σημερινές από το φωτογραφικό αρχείο του Τάσου Τεφρωνίδη:
1 ) Πρώτη γέφυρα υπάρχει σε φώτο 1902 στην αρχική της μορφή μετά την συναντάμε σε άλλη μορφή ως το 1912 που κατέρρευσε. ( çay köprüsü )
2 ) Δεύτερη γέφυρα υπάρχει σε φώτο όπως κατασκευάστηκε 1912 μετά την συναντάμε γύρω στο 1920 με διαφορετική κατασκευή έως το 1953 που κατασκευάστηκε η σημερινή τσιμεντένια.
3 ) Η γέφυρα που υπήρχε από το σκεπαστό της οδού Ορφέως έως την νησίδα “Καρανάς “ ( σφαγεια). Την εντοπίζουμε σε φώτο του 1914 στην δυτική κοίτη το Κοσσύνθου . ( Karanas köprüsü )
4 ) Η γέφυρα των βυρσοδεψείων (ταμπάχανα) διακρίνεται σε φώτο του 1885 ένωνε την σημερινή οδό βασ. Σοφίας με την περιοχή των βυρσοδεψείων στην σημερινή ΔΕΗ. ( Tabakhane köprüsü )
5 ) Η γέφυρα που ένωνε την αρχή της σημερινής οδού Θύρας στο παζάρι με την περιοχή των ξυλεμπορικών της εποχής στο πίσω μέρος της σημερινής πολυτεχνικής σχολής φαίνεται σε φώτο του 1885 με την αρχική της μορφή και διαφορετική σε φώτο 1910 . (Tachtazi köprüsü)
Οι γέφυρες 3 ,4 , 5 , έπαψαν να χρησιμοποιούνται από το 1914 όταν άλλαξε οριστικά η δυτική κοίτη του Κοσσύνθου και περιορίστηκε στην σημερινή της διαδρομή.
6 ) Η σημερινή τσιμεντένια γέφυρα άρχισε να κατασκευάζετε το 1948 και παραδόθηκε το 1952.
7 ) Η κρεμαστή πεζογέφυρα που ενώνει την περιοχή του κολυμβητηρίου με το δημοτικό στάδιο κατασκευάστηκε με μελέτη της πολυτεχνικής σχολής Ξάνθης το 1990.
8 ) Η γέφυρα Κωνσταντίνου και Ελένης που ενώνει την προσφυγική συνοικία Γυμναστηρίου με την περιοχή Λαχανόκηπων σημερινή λεωφόρου Στρατού. Κατασκευάστηκε το 1936.
9 ) Η σιδηροδρομική γέφυρα κατασκευάστηκε από Γάλλους το 1893 και κατέρρευσε το 1996 άλλα αναστυλώθηκε ταχύτατα .
Πηγή Φωτογραφιών: Γκρουπ Παλιών Φωτογραφιών Ξάνθης
