SIDIROPOULOS-EDITORIALΠριν λίγες μέρες με αφορμή τη συζήτηση για την Κυκλοφοριακή Μελέτη του Δήμου Ξάνθης επανήλθε στο προσκήνιο η μεγάλη συζήτηση για την λογική των πεζοδρομήσεων και του ρόλου των ΙΧ στην πόλη της Ξάνθης.

Δεν θα μπορούσαν να είναι όλοι σύμφωνοι με αυτή τη λογική αλλά θα υπάρχουν άνθρωποι που είτε λόγω αναχρονιστικών αντιλήψεων είτε λόγω αμφιβολιών, που είναι λογικό να υπάρχουν, θα εκφράζουν επιφυλάξεις. Βέβαια η ιστορία αποδεικνύει ότι σε όλες τις πόλεις της χώρας οι πεζοδρομήσεις των κέντρων πολεμήθηκαν αρχικά από τους μετέπειτα ωφελημένους και υπέρμαχους καθώς είναι μια ευθύνη που πρέπει να αναλαμβάνουν οι τοπικοί άρχοντες, δεχόμενοι το πολιτικό κόστος με αντάλλαγμα την πρόοδο της κοινωνίας τους. Άλλοι θα εισπράττουν την επιδοκιμασία έγκαιρα και άλλοι καθυστερημένα. Ευνοημένοι και δυσαρεστημένοι θα υπάρχουν από κάθε αλλαγή που γίνεται αλλά το κριτήριο είναι η ωφέλεια για τους πολλούς και όχι οι απώλειες για τους λίγους. Αυτός είναι ο κανόνας στη δημόσια ζωή !

Η πορεία προς το μέλλον έχει αποφασιστεί ήδη από το 2009

Αυτό που δεν έχει γίνει αντιληπτό είναι πως η Κυκλοφοριακή Μελέτη δεν είναι μια υποχρεωτικά εφαρμοζόμενη διάταξη (όπως το περίφημο ΠΔ της Παλιάς Πόλης που δεν εφαρμόζεται σήμερα) αλλά ένας αναγκαίος κανόνας με βάση τον οποίο θα κινούνται οι αλλαγές το επόμενο διάστημα. Σαφώς και η φιλοσοφία που διέπει την κυκλοφοριακή μελέτη είναι η σύγχρονη λογική για τη δημιουργία βιώσιμης αστικής κινητικότητας και όταν δεν διαθέτουμε τις αναγκαίες γνώσεις καλό είναι να εμπιστευόμαστε τους ειδικούς επιστήμονες. Δεν είναι όμως οι επιστήμονες που επιλέγουν ποια πόλη θέλουμε για τα επόμενα χρόνια αλλά οι πολιτικοί παράγοντες με τις αποφάσεις τους και αυτό ο Δήμος το έχει κάνει ήδη από το 2009 όταν ψηφίστηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της πόλης, ο «καταστατικός χάρτης», ο θεμελιώδης κανόνας ρυθμιστικού χαρακτήρα, τις προβλέψεις του οποίου εξειδικεύει η πολυσυζητημένη κυκλοφοριακή μελέτη.

Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι οι ρυθμίσεις χωρίς πυξίδα που είναι αποσπασματικές, έχουν επιπτώσεις απρόβλεπτες και έτσι εξηγούνται τα παράπονα όλων για τη σημερινή εικόνα στην πόλη. Γιαυτό και η μελέτη, χωρίς να είναι υποχρεωτικά ή άμεσα εφαρμοζόμενη, υπενθυμίζει ότι οι παρεκκλίσεις από τις προβλέψεις της, θα οδηγούν σε νέα προβλήματα. Είναι οδηγός που θα εφαρμόζεται σταδιακά. Εξαρτάται από τις προθέσεις της δημοτικής αρχής και τις οικονομικές της δυνατότητες ο ρυθμός και ο τρόπος εφαρμογής. Και προφανώς, για να προχωρά, χρειάζονται λύσεις σε επιμέρους προβλήματα όπως πχ οι χώροι στάθμευσης που πρέπει να εξασφαλιστούν πριν μια ρύθμιση στερήσει κάποιες θέσεις από μόνιμους κατοίκους.

Η μελέτη λύνει τα βασικότερα προβλήματα στην κίνηση των οχημάτων

Όμως η μελέτη μάλλον αδικείται από τη διαρκή συζήτηση για την πεζοδρόμηση ή μη ενός τμήματος της 28ης Οκτωβρίου, γεγονός που υποφωτίζει τις λύσεις που επιχειρεί να δώσει στα περισσότερα προβλήματα κίνησης των οχημάτων στο σύνολο της πόλης., Ξεχνάει κανείς ότι το πρόβλημα της πόλης δεν είναι αν κάποιος θα παρκάρει μπροστά στο κεντρικό μαγαζί που θέλει να πιεί καφέ ή μπροστά στο κατάστημα που θα ψωνίσει, σε διπλή ή τριπλή γραμμή. Το πρόβλημα είναι ότι η κυκλοφορία στις γειτονιές, πια, έχει πολλές πολλές δυσκολίες και κάπου είναι αφόρητη, (πχ εξαιτίας των κύκλων που είναι αναγκασμένοι να κάνουν οι οδηγοί πχ στην περιοχή Μεγ. Αλεξάνδρου και Μιαούλη)  Αφού λοιπόν επιλύει τα προβλήματα στην κίνηση των οχημάτων στο σύνολο της πόλης –ειδικά με τους σωτήριους κυκλικούς κόμβους- επιχειρεί να διευκολύνει και την κίνηση πεζών και ποδηλάτων, που με βάση τη σύγχρονη σκέψη είναι στο επίκεντρο αλλα΄και να δημιουργήσει συνθήκες ασφάλειας γύρω από τα σχολικά συγκροτήματα.

Εκεί προφανώς συγκρούονται κάποιες σκέψεις και αντιλήψεις. Άλλωστε στην πόλη που οι υπάρχοντες πεζόδρομοι παραβιάζονται καθημερινά και βρίσκει κανείς παρκαρισμένα τα ΙΧ επίδοξων δημοτικών αρχόντων στους πλέον κεντρικούς πεζόδρομους, προφανώς και ένα μέρος της κοινωνίας έχει αρκετό δρόμο να διανύσει μέχρι να αντιληφθεί τις ανάγκες των καιρών και όλων των πολιτών. Οι ποδηλάτες ήταν κάποτε για τους ίδιους ανθρώπους κάποιοι «γραφικοί προοδευτικοί» και η πόλη «ακατάλληλη για ποδήλατα» αλλά σήμερα όλοι γνωρίζουν ποια είναι η πραγματικότητα. Αρκεί να μην ασχολείται κανείς πολύ με τους γραφικούς της πόλης.

Η συζήτηση που προηγήθηκε για την ενοποίηση των πλατειών

Κάπως έτσι κινήθηκε όλα αυτά τα χρόνια η συζήτηση για το έργο της ενοποίησης των πλατειών, με υπέρμαχους και πολέμιους. Η αλήθεια είναι ότι η φιλοσοφία του έργου αγκαλιάστηκε από την κοινωνία, η οποία το χρησιμοποιεί και αποδεικνύει ότι η επιτυχία μιας παρέμβασης τέτοιου μεγέθους εξαρτάται από τους χρήστες της. Κάθετη αντίθεση με το έργο και τη λογική των πεζοδρομήσεων είχαν μόνο οι εκπρόσωποι και νοσταλγοί του βλαχομπαρόκ της Ξάνθης και όσοι οπισθοδρομικοί τους περιστοιχίζουν. Ενδεχομένως και άνθρωποι που επλήγησαν τα επιχειρηματικά ή επαγγελματικά τους συμφέροντα και αυτό είναι απολύτως λογικό να συμβαίνει και πρέπει κανείς να προσπαθήσει να ανακουφίσει τα επιμέρους προβλήματα που δημιουργεί.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξε προβληματισμός στην κοινωνία ενώ σίγουρα η μεγάλη χρονική απόσταση από το σχεδιασμό μέχρι την υλοποίηση είχε  επιπτώσεις και δημιούργησε αστοχίες που θα μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί. Ακόμη και οι υπέρμαχοι της σημερινής πεζοδρόμησης της 28ης Οκτωβρίου –κυρίως οι ιδιοκτήτες που προσμένουν αύξηση της εμπορικής αξίας- κάποτε αντιδρούσαν σθεναρά σε αυτό το ενδεχόμενο, θύματα μιας στενόμυαλης λογικής που χρειάστηκε χρόνια εξέλιξης για να εξαφανιστεί.

Με το βλέμμα στο μέλλον

Συνδέοντας τις δύο υποθέσεις, το παρελθόν με το μέλλον, οι παρεμβάσεις που προτάθηκαν από το νυν Δήμαρχο αλλά και οι διορθώσεις των μελετητών της κυκλοφοριακής μελέτης δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό, αυτές οι αστοχίες μπορούν να διορθωθούν. Όμως η λογική του έργου, που απέφερε μείωση 25% στις μετακινήσεις των ΙΧ στο κέντρο της Ξάνθης, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Καλώς ή κακώς, ο δρόμος που έχει να βαδίσει η πόλη είναι προδιαγεγραμμένος ήδη από το 2009. Αυτό που συζητείται είναι η ταχύτητα με την οποία θα γίνουν οι αλλαγές και οι προτεραιότητες που θα δοθoύν. Και αυτό ανήκει φυσικά στην αποκλειστική πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής και τις δυνατότητες που θα έχει τα επόμενα χρόνια. Από τις μέχρι τώρα δημόσιες τοποθετήσεις η δημοτική αρχή φαίνεται διατεθειμένη να μην αλλάξει τη φυσιογνωμία της ενοποίησης (θα ήταν ατιμωτικό για την κοινωνία να υποστεί τέτοιο πισωγύρισμα) αλλά προεξοφλεί ότι θα κάνει μικροπαρεμβάσεις για διορθώσει τις αστοχίες. Μέχρι εδώ όλα φαίνονται θεμιτά.

Το βασικότερο είναι να αντιληφθεί ο κάτοικος της πόλης ότι η μεγαλύτερη χρονοαπόσταση για έναν πεζό στο πολεοδομικό συγκρότημα είναι 15 λεπτά και η μέση τιμή, περίπου η μισή. Άρα όσο η πόλη θα αλλάζει και θα προσαρμόζεται στο μέλλον, είναι μείζον να αντιληφθεί κανείς ότι θα πρέπει να αποχωρίζεται πιο συχνά στο μέλλον, το αγαπημένο του αυτοκίνητο. Για υπόλοιπα θα φροντίσει προφανώς η δημοτική αρχή.

Γιάννης Σιδηρόπουλος
isidister@gmail.com