Η επιγραφή «ο πολιτισμός ανοίγει την όρεξη» από το στέκι των Προσκόπων έδωσε με εξαιρετικό τρόπο το περίγραμμα των φετινών εκδηλώσεων στην Παλιά Πόλη και τη διαμάχη των υπέρμαχων του souvlaking με τους σουβλακοσκεπτικιστές.
Τρία επίπεδα είναι αυτά που απασχολούν την κοινωνία της Ξάνθης, αποτιμώντας το θεσμό, ο οποίος πάντως χαρακτηρίζεται ζωντανός ως γεγονός της πόλης, χρήσιμος ως οικονομικό γεγονός αλλά διαθέτει αρκετή φασαρία (αναγκαία και μη) που αλλοιώνει τη φωνή της Παλιάς Πόλης. Η οικονομική διαχείριση των καρναβαλικών συλλόγων και η φημολογία που τη συνοδεύει, είναι πια χειλιοπειπωμένη και το μαχαίρι το κρατούν οι ίδιοι. Ας μείνουμε στη θετική συμβολή τους που είναι κεφαλαιώδης για την εικόνα του θεσμού και κρίνεται απαραίτηση και ας αφήσουμε τα υπόλοιπα στη δική τους αυτοκριτική διάθεση.
Πολιτισμός
Το πρώτο επίπεδο, αυτό του πολιτισμού, κρίνεται επιτυχημένο καθώς σε μια χρονιά χωρίς πολλά χρήματα για εισαγόμενες εκδηλώσεις ο συνδυασμός τοπικών σχημάτων και μετρημένων αλλά αξιόλογων αθηναϊκών σχημάτων κρίνεται θετικός ενώ γενικότερα στις πολλές σκηνές που υπάρχουν πια διάσπαρτες δόθηκε η ευκαιρία σε ξανθιώτες δημιουργούς να εκφραστούν και, συχνά, να εντυπωσιάσουν. Οι μεγάλοι και οι αναδυόμενοι πολιτιστικοί φορείς της πόλης (ΦΕΞ-Ιδρυμα αλλά και Δίκτυο καθώς και κάποιοι ασχολούμενοι με τη Λαογραφία) έχουν προχωρήσει σε πολύ υψηλό επίπεδο και οι εκδηλώσεις τους είναι πολύ προσεγμένες και «γεμάτες» σε όλες τις τέχνες. Αν σε αυτά προστεθούν και κάποιες πρωτοβουλίες που πήραν δειλά-δειλά κάποιοι σύλλογοι με στόχο να ξεφύγουν από τα τετριμμένα, φαίνεται ότι η πόλη μπορεί να βασίζεται στις δυνάμεις της. Είναι πλέον γεγονός ότι τα τοπικά καλλιτεχνικά σχήματα μπορούν να καλύψουν μια εβδομάδα πολύ αξιόλογων μουσικών εκδηλώσεων για όλα τα γούστα και με τρόπο εξαιρετικό. Ίσως αν δοθεί η ευκαιρία και στις γύρω περιοχές να εκπροσωπούνται με κάποιο τρόπο, καλλιτεχνικά, ο θεσμός θα μπορέσει να αναβαπτιστεί και να δώσει νέες συγκινήσεις, να απευθυνθεί σε νέο κοινό. Πάντως μια νέα στόχευση για κάτι μελλοντικό χρειάζεται.
Ψυχαγωγία
Στο δεύτερο επίπεδο, αυτό της ψυχαγωγίας (εδώ ανήκουν οι καρναβαλικοί σύλλογοι και τα μαγκάλια) τα πράγματα ίσως να μην πήγαν τόσο καλά φέτος όσο τις άλλες χρονιές, αλλά σε αυτό φταίει και η οικονομική κρίση. Οι ξανθιώτες είναι αλήθεια ότι δεν περπάτησαν αρκετά την Παλιά Πόλη φέτος αλλά οι επισκέπτες αναπλήρωσαν αυτό το κενό. Σταδιακά τα κεντρικά σοκάκια είναι μια –καλώς ή κακώς- τουριστική ατραξιόν που συγκεντρώνει όλο και νεότερες ηλικίες και καθιερώνει τις γιορτές ως ένα γεγονός για την ψυχαγωγία και την κοινωνική ζωή της ευρύτερης περιοχής.
Οικονομία
Στο τρίτο επίπεδο, αυτό της οικονομίας, οι γιορτές δεν έχουν να προσφέρουν τεράστιες υπηρεσίες αλλά το πρόσημο είναι θετικό. Ένας κύκλος επιχειρήσεων δουλεύει αυτές τις μέρες, ένας άλλος πάει πίσω αναγκαστικά αλλά γενικότερα υπάρχει εισερχόμενο εισόδημα στην πόλη και αυτό δεν μπορεί να αγνοηθεί. Βέβαια το θέμα της υγιεινής και της φοροδιαφυγής δεν είναι καθόλου αστείο και ορθώς τίθεται, ειδικά στα χρόνια που ζούμε όπως επίσης και το γεγονός ότι οι τιμές σε κάποιες συλλόγους είναι αντίστοιχες των επιχειρήσεων εστίασης, γεγονός υπερβολικό. Όλα αυτά είναι ένα αγκάθι που θα μεταβάλλεται σε πληγή, όσο δεν αντιμετωπίζεται ενώ στα επόμενα χρόνια που ο Δήμος θα αδυνατεί να δίνει έστω και τα λίγα χρήματα κάποια έξοδα, αναγκαστικά, θα πρέπει να καλύπτονται ΚΑΙ από τα κέρδη των Συλλόγων.
Πολιτική αποτίμηση και τρόποι ανάκαμψης
Η Πολιτική σκέψη δεν μπορεί να είναι απούσα από το θεσμό. Όσο και αν έχει πολύτιμη λαϊκή βάση η κατεύθυνση σε μεγάλο βαθμό είναι πολιτική. Έτσι κι αλλιώς η οργανωτική επιτροπή –όπου ενδεχομένως συμμετέχει και η κουτσή Μαρία (συγνώμη Μαρία)- αν το καλοσκεφτούμε δεν έχει απόλυτη θεσμική υπόσταση και συχνά δεν έχει ουσιαστικό χαρακτήρα. Η δημοτική αρχή είναι αυτή που καθορίζει τη φυσιογνωμία του θεσμού αλλά και το χειροπιαστό αποτέλεσμα για την πόλη και το Δήμο, έστω και να διέρχεται μέσα από πιέσεις των Συλλόγων, που της στηρίζουν και θέλουν να περνάει ο λόγος τους.
Η επανάληψη είναι εχθρός του θεσμού και στο βάθος του χρόνου υπάρχει ο κίνδυνος να τον καταστήσει πανηγυράκι. Αυτό που πρέπει να σκεφτεί κάποιος που θέλει να βλέπει το μέλλον του θεσμού, είναι τί μπορούν να δώσουν στον ξανθιώτη και τον επισκέπτη οι Γιορτές που δεν το έχει τον υπόλοιπο χρόνο, που δεν το ζει τον υπόλοιπο χρόνο, που δεν θυμίζει εμποροπανήγυρη ή οικογενειακή ταβέρνα. Αυτό ας μην διαφεύγει από κανέναν γιατί κάπως έτσι ξέφτισε ο τεράστιος θεσμός του Καρναβαλιού (και αυτό είναι το σοβαρό μας πρόβλημα)
Οι κάτοικοι και η φασαρία.
Ας μην ξεχνάμε τους κατοίκους του παραδοσιακού οικισμού. Πράγματι αντιμετωπίζουν πρόβλημα με όλο αυτό το θόρυβο και τη φασαρία. Η Πρόεδρος προτείνει να αποχωρήσουν οι θορυβώδεις εκδηλώσεις από τον οικισμό, λύση που σε κάποιους ακούγεται ακραία καθώς αφαιρείται το κύριο συστατικό που είναι ο οικισμός. Αν κάποιοι ψάχνουν τη μέση λύση ίσως αυτή είναι να πάψει ο άσκοπος θόρυβος που παράγεται σε κάθε στέκι, οι dj που παίζουν τέρμα τη μουσική, οι ορχήστρες που δεν προσθέτουν κάτι περισσότερο στον πολιτισμό από όσα ένας συνήθης γάμος, τα cd που παίζουν αδικαιολόγητα δυνατά μια ξεχασμένη συλλογή από ρεμπέτικα, ατάκτως εριμμένα. Όλα αυτά, ουδεμία σχέση έχουν με τις γιορτές ή την Παλιά Ξάνθη. Ας αφήσουν τον άσκοπο θόρυβο, βοηθώντας το θεσμό και τους κατοίκους. Και ας ψάξουν τα στέκια που δεν λειτουργούν ως ταβέρνες αλλά αφήνουν τον κόσμο να μιλήσει και να συζητήσει. Ίσως τότε καταφέρουν να τον ακούσουν.
Γιάννης Σιδηρόπουλος
isidister@gmail.com
