Η υπόθεση του Στρατιωτικού Νοσοκομείου της Ξάνθης και ο θόρυβος που έχει ξεσπάσει υποκρύπτει δύο βασικές παραμέτρους που συχνά καθοδηγούν την δημόσια παρουσία πολλών πολιτών: Άγνοια για τα θέματα της υγείας ή πολιτική υποκρισία (και αυτό δεν αφορά τον ερωτώντα βουλευτή που έφερε το θέμα στο προσκήνιο αλλά το σύνολο του δημόσιου βίου στην περιοχή). Δεν μπορεί να εξηγήσει κανείς το θόρυβο που δημιουργείται για την πλήρη υποβάθμιση του 412 –αυτή είναι η πραγματικότητα δεν συμβαίνει κάτι άλλο- και τη μετακίνηση του προσωπικού στο Γενικό Νοσοκομείο .
Ο όρος «οικονομία κλίμακας» παραμένει προφανώς άγνωστος σε πολλούς αλλά αν τον γνωρίζαμε τις προηγούμενες δεκαετίες στην Ελλάδα δεν θα είχαμε το σημερινό χάλι. Αυτή είναι μια ρεαλιστική εκτίμηση της μετακίνησης που ευνοεί αυτή τη στιγμή τόσο το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας όσο και το Υπουργείο Υγείας. Δικαιολογώντας όσους αντιδρούν μπορεί να θεωρήθεί ως κριτήριό τους το ψυχολογικό κόστος της κατάργησης ενός Νοσοκομείο που λειτουργούσε στα όρια της Ξάνθης (βλ. τοπικισμός) και η προσωρινή απορύθμιση της εργασιακής κατάστασης του προσωπικού. Η εξίσωση πιθανών «ρετιρέ» για εργαζόμενους και ασθενείς στην Ελλάδα του μνημονίου, ευτυχώς ή δυστυχώς, δεν αποτελεί πια κοινωνικό κόστος. Όμως ας δούμε τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες:
Το χειμάζων από προσωπικό –ιατρικό και νοσηλευτικό- Νοσοκομείο της πόλης που έχει ταλαιπωρήσει και έχει ταλαιπωρηθεί σε μέγιστο βαθμό θα υποδεχτεί πολύτιμο νέο προσωπικό που θα λειτουργήσει ανεξάρτητα τμήματα. Οι υπηρεσίες που παρέχει το Νοσοκομείο σε όλους τους πολίτες θα βελτιωθούν, ιδιαίτερα σε τομείς, που έχει αγγίξει τα όριά του και παρουσιάζει σοβαρές εώς επικίνδυνες δυσχέρειες. Οι υπηρεσίες θα βελτιωθούν και για τους στρατιωτικούς, τα σοβαρά περιστατικά των οποίων , ούτως ή άλλως αντιμετωπίζονται από το Γενικό. Θα υπάρξει πιθανώς επιβάρυνση στον εργαστηριακό τομέα και στα εξωτερικά του ιατρεία αλλά αυτό είναι κάτι που θα κριθεί στην εφαρμογή. Άλλωστε το γεγονός ότι προβλέπεται το παλιό στρατιωτικό νοσοκομείο να λειτουργήσει ως Κέντρο Υγείας είναι το κλειδί για να μην επιβαρυνθεί με επιπλέον φροντίδα πρωτοβάθμιας υγείας το πολιτικό νοσοκομείο.Ταυτόχρονα θα υπάρξει οικονομική ωφέλεια τόσο για το φορέα του Νοσοκομείου όσο και τον Στρατό που θα εξοικονομήσει το κόστος λειτουργίας ενός ολόκληρου Νοσοκομείου. Το μήνυμα λοιπόν είναι ότι για ένα τόσο μικρό κομμάτι του ενεργού πληθυσμού δεν είναι δυνατόν να συντηρείται ένα ολόκληρο και παράλληλο Σύστημα Υγείας και προς τα εκεί κινείται η πολιτεία. Kαι σε ότι αφορά στα επακόλουθα της μετακίνησης δεν βρήκα κάποιον ειδικό που να υποστηρίξει το αντίθετο.
Σειρά έχει το ΙΚΑ?
Ο γράφων δεν διεκδικεί τον τίτλο του ειδικού και δεν σχετίζεται με τον τομέα της Υγείας. Πρόκειται για απλή γνώση του πιο ευαίσθητού τομέα του κοινωνικού κράτους και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία. Αυτή η συγχώνευση είναι μόνο ένα βήμα που καθοδηγείται από την απλή λογική αλλά αυτή – όπως έχουμε επαναλάβει συχνά- δεν αποτελεί αυτονόητη κατάκτηση στην Ελλάδα. Ποια είναι τα άλλα βήματα? «Φωνάζει» σε όλους τους εμπλεκόμενους ότι η διάλυση της τριτοκοσμικής υγειονομικής υπηρεσίας του ΙΚΑ είναι μονόδρομος. Η μετατροπή των πολυιατρείων του σε αστικά κέντρα υγείας και η απορρόφηση του προσωπικού στο ΕΣΥ είναι η επιβαλλόμενη εξέλιξη για να μην απασχολούνται τα Επείγοντα του Νοσοκομείου από «ευέξαπτους συγγενείς» ασήμαντων περιστατικών και αφήνουν τους πραγματικά ασθενείς να πεθαίνουν. Η κατάργηση του προνομιακού και πελατειακά δομημένου καθεστώτος των Ιατρών στο ΙΚΑ (και άλλων Ταμείων) δεν θα στεναχωρούσε και πολλούς και έχει γίνει στόχος κριτικής των άλλων Ιατρών συχνά. Ισότητα και αλληλεγγύη δηλαδή, προς όφελος της παροχής υγείας προς τον πολίτη. Δεν πρόκειται για δυσνόητες μαθηματικές εξισώσεις αλλά για προφανείς ανάγκες. Αυτό που απομένει είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς που είναι συνυφασμένη με την υγεία και δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, απεναντίας είναι μια πραγματική εξίσωση.
Πρακτικά όταν κανείς εργαζόμενος δεν αποχωρεί από την Ξάνθη, κανενός είδους εισόδημα δεν απομακρύνεται από την περιοχή και οι υπηρεσίες υγείας βελτιώνονται για όλους– στρατιωτικούς και πολίτες- με ταυτόχρονη μείωση εξόδων, τότε ποιος ο λόγος της γκρίνιας? Και εδώ επιστρέφουμε στο θέμα της άγνοιας ή της υποκρισίας:
Ναι μεν αλλά…
Γιατί όλοι όσοι κόπτονται για την Υγεία δεν απαίτησαν ποτέ να επιστρέψει όλο το προσωπικό της Υγείας στις οργανικές του θέσεις για να επιλυθεί σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα στελέχωσης? Ίσως γιατί όλοι κάπου έχουν «βολέψει» στο παρελθόν κάποιον δικό τους ή ελπίζουν ότι αυτό θα γίνει στο μέλλον. Γιατί κανείς δεν μιλά για τη, νοσηρή από άποψη φροντίδας υγείας και προκλητική από άποψη προνομίων του προσωπικού, κατάσταση στο ΙΚΑ αλλά μόλις κάποιος νοήμων πολιτικός αποφασίσει να το διαλύσει και να το εντάξει στο ΕΣΥ θα ακούσουμε ακριβώς την ίδια επιχειρηματολογία? Γιατί όλοι διαμαρτύρονται για τις μειώσεις στις παροχές του δημοσίου αλλά κανείς δεν έχει το θάρρος να καταγγείλει την κατάχρηση των βιβλιαρίων υγείας του δημοσίου από γιατρούς με εικονικές επισκέψεις και πράξεις που είναι ίσως το ήμισυ των δαπανών του ΟΠΑΔ και τον έχει διαλύσει σε βάρος των πραγματικών αναγκών των ασθενών που τώρα στερούνται αρκετές εξετάσεις? Γιατί όλοι μιλούν για την υπερσυνταγογράφηση αλλά κανείς δεν τολμά να πει δημοσίως σε τι βαθμό έχει φτάσει η συναλλαγή και ποιο είναι το ποσοστό της τιμής του φαρμάκου που αντιστοιχεί στην εμπορική του αξία, έχοντας διαλύσει τα Ταμεία και το Δημόσιο?
Όλοι είναι πρόθυμοι να κάνουν τους αρεστούς και να κριτικάρουν παραβιάζοντας ανοιχτές θύρες, αλλά τελικά για την αιτία του προβλήματος δε μιλά κανείς ή δεν μπαίνει στον κόπο να μάθει ποια είναι. Οι σκεπτόμενοι πολίτες αναφερόμενοι συχνά στα πολλά δεινά του μνημονίου σημειώνουν ότι είναι μια ευκαιρία να αλλάξουν δομές και καταστάσεις που είναι αναχρονιστικές αλλά κανείς δεν αναλάμβανε μέχρι σήμερα το κόστος να κάνει τις ρήξεις χωρίς τη «δικαιολογία» του μνημονίου. Διαπιστώνεις όμως ότι τις λίγες φορές που τέτοιες ανατροπές οδεύουν προς υλοποίηση, υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που συνεχίζει και αντιστέκεται ζητώντας το «δικό του», το «αναχρονιστικό του», το «πελατειακό του» σύστημα. «Καλή η αξιοκρατία αλλά ξεκινήστε από τους άλλους.» Βέβαια ως ένα βαθμό, όποιος στηλιτεύει αυτή τη συμπεριφορά μπορεί να κατηγορήσει και την κυβέρνηση για ατολμία, ειδικότερα στο θέμα της υγείας. Με βάση το έργο της μέχρι τώρα κινείται στη σωστή κατεύθυνση, βρίσκεται δίπλα τις εύστοχες λύσεις και τις γνωρίζει αλλά αποφεύγει να τις κάνει πραγματικότητα . Με λίγα λόγια :
«Εντάσσουμε σε χρόνο ρεκόρ την ηλεκτρονική συνταγογράφηση αλλά δεν χτυπάμε τη ρίζα του κακού της υπερσυνταγογράφησης, την οποία γνωρίζουν όλοι». «Θέλουμε να μειώσουμε τα κόστη των νοσοκομείων αλλά περιστέλλουμε μόνο από τις παροχές και δεν πειράζουμε τις μεγάλες προμήθειες». «Θέλουμε αξιοκρατικό και ποιοτικό σύστημα προμηθειών και κάνουμε αλλαγές αλλά δεν καθιερώνουμε τον αυτονόητο μειοδοτικό διαγωνισμό». «Θέλουμε να εκμεταλλευτούμε τις δομές του ΙΚΑ στο ΕΣΥ αλλά δεν το μετατρέπουμε πλήρως», «Θέλουμε απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων αλλά δεν το κάνουμε για τα φαρμακεία». Πολλά «θέλω» και λιγότερα «μπορώ» δηλαδή, αν και βρίσκονται σε σωστή κατεύθυνση, δίνοντας θάρρος ότι μπορεί σταδιακά να τις προχωρήσει μέχρι το τέλος. Πρακτικά όμως τι σημαίνει αυτό? Δυστυχώς ότι χωρίς μνημόνιο ελάχιστες είναι οι ρήξεις που είναι διατεθειμένη να δεχτεί η κοινωνία και –συνεπακόλουθα- η πολιτική.
Γιάννης Σιδηρόπουλος
isidister@gmail.com
Υ.Γ.
Για μια ηγεσία Υπουργείου που φαίνεται να κατανοεί τις βασικές αιτίες κατάρρευσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ίσως χρειάζεται ένας εξορθολογισμός των περικοπών. Δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν φλεβοκαθετήρες που κοστίζουν ασήμαντα και εξαιτίας της έλλειψης να γίνονται διακομιδές ασθενών που κοστίζουν πολλαπλάσια. Δεν είναι δυνατόν οι γιατροί και οι νοσηλευτές να μην έχουν πλαστικά γάντια και η οικεία ΔΥΠΕ να πληρώνει μισό εκατομμύριο ευρώ το χρόνο για να στεγάσει τα πολυτελή της γραφεία σε ακίνητο που «προκαλεί» για την ιδιοκτησία του, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες.
